Transport ponadgabarytowy a infrastruktura drogowa: kiedy trasa staje się wyzwaniem

Czym właściwie jest transport ponadgabarytowy?

O transporcie ponadgabarytowym mówimy wtedy, gdy pojazd lub jego ładunek przekracza dopuszczalne normy w zakresie:

• długości (16,5 m dla zestawu),
• szerokości (2,55 m),
• wysokości (4 m),
• masy całkowitej (42 t),
• a także nacisku osi na jezdnię (11,5 t dla napędowej i 10 t dla nienapędowej).

W praktyce chodzi m.in. o przewóz elementów turbin wiatrowych, maszyn budowlanych, zbiorników przemysłowych czy konstrukcji stalowych. Do ich transportu niezbędne są specjalistyczne naczepy, zestawy modułowe i pojazdy eskortowe.

Taka operacja wiąże się z koniecznością uzyskania zezwolenia – najczęściej kategorii V – które uwzględnia konkretną trasę, parametry pojazdu i możliwe ograniczenia na drodze. Kluczowe staje się wtedy dostosowanie planu przejazdu do rzeczywistych warunków infrastrukturalnych.

Infrastruktura drogowa – główne ograniczenia

Pierwszym i najbardziej oczywistym ograniczeniem dla transportu ponadnormatywnego jest nośność dróg i mostów. Nawierzchnie nieprzystosowane do dużych nacisków na oś, a zwłaszcza stare obiekty mostowe, mogą całkowicie wykluczyć przejazd. W Polsce wiele tras lokalnych i powiatowych nie spełnia współczesnych standardów, a na niektórych mostach obowiązują ograniczenia do 15 t, co uniemożliwia użycie na nich wieloosiowych zestawów ponadgabarytowych.

Kolejnym problemem są ograniczenia geometryczne – zbyt wąskie zakręty, ostre skrzyżowania czy ronda uniemożliwiające manewrowanie długimi ładunkami. W transporcie turbin wiatrowych (gdzie pojedynczy element może mieć nawet 70 metrów długości) wystarczy niewielka przeszkoda, aby cały plan trasy wymagał zmiany.

Nie można też zapominać o przeszkodach infrastrukturalnych i terenowych, takich jak:

• wiadukty,
• linie energetyczne,
• znaki drogowe
• czy drzewa rosnące przy drodze.

Ich obecność często oznacza konieczność demontażu lub czasowego wyłączenia infrastruktury. W niektórych przypadkach firmy transportowe zlecają na przykład przesunięcie przewodów średniego napięcia, co wymaga szczegółowych ustaleń z operatorem sieci energetycznej.

Kiedy trasa staje się wyzwaniem?

Planowanie trasy dla transportu ponadgabarytowego to proces bardziej skomplikowany niż wybór najkrótszej drogi. Wymaga bowiem analizy każdej gminnej, powiatowej czy wojewódzkiej szosy, przez którą planowany jest przejazd. Często konieczne okazują się wielokilometrowe objazdy – nie dlatego, że gdzieś brakuje asfaltu, ale dlatego, że np. wiadukt ma zbyt niskie przęsło lub most nie przeszedł odpowiedniej ekspertyzy.

Profesjonalne firmy transportowe, takie jak iCaro Logistics, korzystają z narzędzi GIS (Systemu Informacji Geograficznej), które pozwalają zidentyfikować wąskie gardła na trasie. Ich specjaliści analizują profile wysokościowe, typy nawierzchni, promienie skrętów czy dostępność zatok technicznych. Dzięki temu przewóz towarów ponadnormatywnych przebiega płynnie i bez przeszkód.

Zezwolenia i współpraca z instytucjami

Wyzwaniem w transporcie ponadgabarytowym bywają także formalności. Zgoda na taki przejazd wymaga uzyskania specjalnego zezwolenia, które wydaje Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) lub zarządcy dróg niższej kategorii.

Istotną rolę odgrywa również zaangażowanie innych instytucji – m.in.:

• zarządców sieci energetycznych,
• zarządów zieleni miejskiej,
• służb porządkowych
• i samorządów lokalnych.

Bez ich zgody nie można przeprowadzić wielu działań niezbędnych do bezpiecznego przejazdu.

Dostosowanie infrastruktury do potrzeb transportu ponadgabarytowego

Choć wiele dróg w Polsce wciąż nie spełnia wymagań transportu ponadnormatywnego, w perspektywie długoterminowej infrastruktura stopniowo ulega poprawie. Coraz częściej w planach inwestycyjnych uwzględnia się na przykład tzw. korytarze logistyczne, czyli trasy dostosowane do przewozów ponadgabarytowych. Stosuje się je głównie w sąsiedztwie portów, stref przemysłowych i terminali intermodalnych.

Czasami inwestorzy sami decydują się też na dostosowanie infrastruktury do konkretnego projektu. Może chodzić na przykład o:

• poszerzenie odcinka drogi dojazdowej,
• przygotowanie tymczasowego ronda manewrowego
• lub wzmocnienie nawierzchni.

Firmy mające doświadczenie w logistyce projektowej często współuczestniczą w takich działaniach, doradzając w zakresie optymalizacji trasy i technicznych rozwiązań wspierających transport.

Podsumowanie

Transport ponadgabarytowy to nie tylko wyzwanie dla przewoźnika, ale także test dla jakości i elastyczności infrastruktury drogowej. Nawet najlepiej przygotowany ładunek nie dotrze na miejsce, jeśli droga nie spełnia odpowiednich wymogów. Odpowiedzią na te wyzwania powinno być więc połączenie zaawansowanego planowania, wiedzy technicznej i skutecznej współpracy z instytucjami publicznymi.