Autostrady w Polsce

Autostrady są drogami publicznymi przeznaczonymi wyłącznie dla ruchu pojazdów samochodowych. Oznacza to, że nie mogą z nich korzystać pojazdy wolnobieżne, rowery i motorowery, ciągniki rolnicze oraz pojazdy zaprzęgowe. Zakaz poruszania się po autostradzie dotyczy również pieszych. Cechą wyróżniającą autostrady jest także fakt, ze musi być to droga wyposażona przynajmniej w dwie trwale rozdzielone jednokierunkowe jezdnie i pas awaryjny, posiadająca wielopoziomowe skrzyżowania ze wszystkimi przecinającymi ją drogami transportu lądowego i wodnego, wyposażona w urządzenia obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek. Autostrady są więc drogami o ograniczonej dostępności, nie służą do obsługi ruchu lokalnego – liczba wjazdów i zjazdów jest ograniczona.

Obecnie na autostradach w Polsce obowiązuje ograniczenie prędkości do 140 km/h., a pas awaryjny winien mieć przynajmniej 2,5 m. Autostrady pozbawione są kolizyjnych skrzyżowań, sygnalizacji świetlnej, przejazdów kolejowych, chodników czy przejść dla pieszych. Na autostradzie obowiązuje zakaz zawracania, cofania, zatrzymywania pojazdu w miejscach innych niż wyznaczone (z wyjątkiem sytuacji awaryjnych, w których należy usunąć pojazd by nie stanowił zagrożenia i odpowiednio oznakować). Na autostradach pasy ruchu biegnące w przeciwnych kierunkach odseparowane są od siebie.

Autostrada a droga ekspresowa – jakie są różnice?

Autostrada A2 w okolicach Warszawy. Zdjęcia: GDDKIA

Ze względu na olbrzymie natężenie ruchu jakie przyjmują, autostrady muszą charakteryzować się wyższą jakością nawierzchni. Konieczne jest też wyodrębnienie osobnych pasów dla pojazdów jadących wolniej i szybciej oraz pasów awaryjnych. Przy autostradach powinny znajdować się tzw. MOPy (miejsca obsługi podróżnych) a węzły łączące drogę z innymi ciągami komunikacyjnymi oraz wszystkie inne typy skrzyżowań funkcjonują w formie bezkolizyjnych, wielopoziomowych estakad i wiaduktów (występowanie węzłów jest dużo rzadsze niż w przypadku dróg ekspresowych).

Wzdłuż autostrady montowane są ogrodzenia i specjalne obiekty zapewniające niezależne funkcjonowanie zwierząt i terenów leśnych. W wybranych miejscach buduje się też ekrany akustyczne chroniące przyległe, zamieszkałe tereny przed hałasem.

Początek autostrady opatrzony jest zawsze znakiem informacyjnym D-9 („autostrada”). Odwołanie tego znaku znakiem D-10 oznacza koniec tego typu drogi.

Oznaczeniem autostrady jest litera „A” i numer, analogiczny do numeru drogi krajowej, wzdłuż której dana autostrada powstaje lub funkcjonuje. Oto lista wszystkich autostrad w naszym kraju:

• A1 – autostrada łącząca Gdańsk i porty wybrzeża z granicą państwa z Czechami w Gorzyczkach. Autostrada mija Toruń, Łódź, Piotrków Trybunalski, Częstochowę i Aglomerację Górnośląską.
  
  
• A2 – autostrada łącząca granicę państwa z Niemcami w Świecku ze stolicą i dalej, docelowo, z granicą z Białorusią w Kukurykach. Autostrada mija Poznań, Łódź, w Warszawie przechodzi w drogę ekspresową S2, dalej Mińsk Mazowiecki.
  
  
• A4 – autostrada łącząca granicę państwa z Niemcami w Jędrzychowicach z granica z Ukrainą w Korczowej. Droga przecina południową Polskę i mija Wrocław, Opole, miasta Górnego Śląska, Kraków, Tarnów i Rzeszów. 
  
  
• A6 – autostrada pełniąca funkcję obwodnicy Szczecina, łącząca granicę państwa z Niemcami w Kołbaskowie z drogą ekspresową S3.
  
  
• A8 – Autostradowa Obwodnica Wrocławia
  
  
• A18 – połączenie autostrady A4 z granicą państwa z Niemcami w Olszynie i dalej niemiecką autostrada A15 prowadzącą w kierunku Berlina.
  
  
• A50 - planowana część Obwodnicy Aglomeracji Warszawskiej
  
  

Listę powyższych sześciu dróg należy podzielić na dwie grupy: na długie korytarze drogowe, stanowiące ważne dla naszej części Europy arterie komunikacyjne, jak autostrady A1, A2 i A4 oraz łączniki, krótkie drogi o znaczeniu lokalnym, spinające sieć dróg w regionie jak autostrady A6, A8, A18 i planowana A50.

Mapa autostrad i dróg ekspresowych w Polsce. Mapa: GDDKIA


Autostrada A2

Autostrada A1 to jedyna w Polsce autostrada biegnąca na linii północ-południe. Zwana „ Autostradą Bursztynową”. A1-ka łączy Gdańsk (węzeł Rusocin) z przejściem granicznym z Republiką Czeską w Gorzyczkach (węzeł Świerklany-Gorzyczki). Leży w VI transeuropejskim korytarzu transportowym, stanowiąc część potężnej trasy europejskiej bezpośredniej E75, liczącej 5639 km i biegnącej z północno-wschodniej Norwegii przez Finlandię, Polskę, Czechy, Słowację, Węgry, Serbię i Macedonię aż do miasta Sitia na greckiej Krecie.

Mapa przebiegu autostrady A1. Mapa: conadrogach.pl


Docelowa długość autostrady A1 to prawie 569 km. Bursztynowa Autostrada dwa razy przecina się z dwiema pozostałymi długimi autostradami – na węźle Łódź-Północ, w okolicach Strykowa A2-ka przecina się z autostradą A1, a na potężnym węźle Gliwice-Sośnica z autostradą A4.

Budowa autostrady A1 - bieżace informacje 

Tak wyglądała budowa autostrady A1 na odcinku obwodnicy Częstochowy, listopad 2019 r. Zdjęcia: GDDKIA

Autostrada A2

Z kolei autostrada A2 zwana „Autostradą Wolności” (nazwana tak na pamiątkę 25 rocznicy pierwszych częściowo wolnych wyborów parlamentarnych z 1989 roku) stanowi równoleżnikowe połączenie między Świeckiem na granicy polsko-niemieckiej, Poznaniem, Warszawą i Kukurykami na przejściu granicznym z Białorusią.

Mapa autostrady A2. Mapa: conadrogach.pl

Autostrada A2 to część trasy europejskiej E30, wiodącej z irlandzkiego portu Cork do Omska w Rosji, uznawanej za najważniejszy dla samochodów ciężarowych europejski szlak drogowy na osi wschód-zachód. Swój bieg zaczyna w województwie lubuskim, kontynuując niemiecką autostradę A12 (biegnącą do Berlina). Planowana długość drogi to około 650 km. Kierowcy bez przeszkód dojadą nią aż do stolicy (przez województwa lubuskie, wielkopolskie, łódzkie i część mazowieckiego) a dokładnie do podwarszawskich Mor. Tam bieg A2-ki kontynuowany jest przez południową obwodnicę stolicy, która wiedzie ciągiem drogi ekspresowej S2. Na południowym-wschodzie Warszawy, na węźle Lubelska, „Autostrada Wolności” wznawia swój bieg. Docelowo  A2-ka pobiegnie do granicy w Kukurykach (województwo lubelskie).

Budowa autostrady A2 - mapy przebiegu, informacje i zdjecia z budowy

Budowa autostrady A2 Warszawa - Mińsk Mazowiecki, luty 2020 r.. Zdjecia: GDDKIA

Autostrada A4

Najdłuższą polską autostradą jest biegnąca równoleżnikowo na południu kraju jest autostrada A4. Swój bieg zaczyna na granicy z Niemcami w Jędrzychowicach koło Zgorzelca a kończy na przejściu granicznym z Ukrainą Korczowa-Krakowiec. Droga kontynuuje bieg niemieckiej autostrady A4 z kierunku Drezna a także wpisuje się w ciąg europejskiej trasy bezpośredniej wschód-zachód E40 – najdłuższej trasy europejskiej, liczącej ok. 8000 km, zaczynającej się w Calais nad Kanałem La Manche we Francji a kończącej w Kazachstanie, nad granicą z Chinami. W okolicach Bolesławca, na węźle Krzyżowa, droga łączy się z autostradą A18 a na Górnym Śląsku (węzeł Gliwice-Sośnica) z autostradą A1. Autostrada dobiega do Korczowej (granica z Ukrainą) i liczy w sumie 680 km.

Mapa przebiegu autostrady A4. Mapa: conadrogach.pl

Autostrada A4 - informacje, przebieg, mapy, zdjęcia, newsy

Autostrada A4 w woj. podkarpackim. Zdjęcia: GDDKIA


Autostrada A6

Autostrada A6, to łącznik niemieckiej autostrady A11 ze Szczecinem. Jej długość to niespełna 30 km. W Polsce funkcjonuje jako południowa i wschodnia obwodnica Szczecina. Od granicy z Niemcami w Kołbaskowie biegnie do drogi ekspresowej S3, gdzie kończy swój bieg na węźle Rzęśnica. A6-ka to część trasy europejskiej pośredniej E28, łączącej Berlin z białoruskim Mińskiem.

Mapa autostrady A6, obwodnica Szczecina. Mapa: conadrogach.pl

Droga A6 powstała jeszcze za czasów, kiedy tereny województwa zachodniopomorskiego znajdowały się na terenie Rzeszy Niemieckiej. Polskie władze modernizują (po wojnie należało także odbudować zniszczone fragmenty, m.in. mosty na Odrze) drogę wytyczoną w latach trzydziestych ubiegłego wieku. Autostrada A6 łaczy się z drogą ekspresową S3, jej kontynuacją jest droga ekspresowa S6 - planowana również jako Zachodnia Obwodnica Szczecina.

Autostrada A6 - mapy przebiegu, zdjecia z rozbudowy, informacje

Autostrada A6 - obwodnica Szczecina. Zdjęcia: GDDKIA

Autostrada A8

Autostrada A8 spełnia bardzo ważną dla Wrocławia rolę – jest jego obwodnicą. 22-kilometrowa droga otacza stolicę województwa dolnośląskiego od zachodu i północy, łącząc węzły Kobierzyce, Wrocław Północ (połaczenie z S5) i Wrocław-Psie Pole (gdzie łączy się drogą ekspresową S8). A8-ka, jak cała droga krajowa nr 8, wpisuje się w ciąg trasy europejskiej pośredniej E67, relacji północ-południe, łączącej czeską Pragę z Helsinkami w Finlandii.

Punktem zwrotnym dla powstania autostrady A8 (i całej Autostradowej Obwodnicy Wrocławia, bo w jej skład wchodzi także fragment drogi ekspresowej S8) była decyzja o przyznaniu Polsce organizacji mistrzostw Europy w piłce nożnej w 2012 roku. Ostateczne oddanie drogi do użytku kierowców nastąpiło 31 sierpnia 2011 roku.

Autostrada A8, Obwodnica Wrocławia - przebieg, mapa, zdjęcia, informacje

Autostrada A8 - Most Rędziński. Zdjęcia: GDDKIA

Autostrada A18

Autostrada A18 to najdłuższa z krótkich autostrad – stanowi połączenie niemieckiej autostrady A15 z polską A4-ką. To także ostatni odcinek, biegnącej z Berlina, 240-kilometrowej trasy europejskiej E36. Droga zaczyna bieg na polsko-niemieckiej granicy w Olszynie a kończy na węźle Krzyżowa nieopodal Bolesławca, gdzie spina się z autostradą A4.

Mapa autostrady A18 Olszyna - Krzyżowa. Mapa: conadrogach.pl

Podobnie jak A6, A18-ka także powstała jeszcze w latach trzydziestych XX wieku. W 2007 roku wybudowano od podstaw 71 km dwupasmowej jezdni północnej, w technologii betonowej. W 2023 roku zakończy się przebudowa południowej starej jezdni Olszyna - Golnice zwanej patatajką lub najdłuższymi schodami Europy. 

Autostrada A18 - przebieg, mapy, przebudowa - informacje i zdjecia

Autostrada A18 do granicy z Niemcami w Olszynie. Zdjęcia: GDDKIA

Pieczę nad autostradami (tak jak nad wszystkimi drogami krajowymi) sprawuje Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad z regionalnymi oddziałami w każdym mieście wojewódzkim. Oprócz GDDKiA, polskie autostrady zarządzane są przez trzech koncesjonariuszy.Na autostradzie A1 jest to spółka Gdańsk Transport Company, która zarządza odcinkiem Rusocin – Czerniewice (na południowych obrzeżach Torunia), na autostradzie A2 spółka Autostrada Eksploatacja (Autostrada Wielkopolska) (od granicy polsko-niemieckiej do Konina) a na autostradzie A4 takim koncesjonariuszem jest Stalexport Autostrada Małopolska S.A., która włada na 61-kilometrowym odcinku Mysłowice-Brzęczkowice – Balice I.

Mapa autostrad - odcinki koncesyjne i państwowe. Mapa: GDDKIA


Autostrady wraz z drogami szybkiego ruchu tworzą szkielet infrastruktury drogowej w Polsce. Na mapie naszego kraju znajdziemy cztery skrzyżowania autostrad między sobą. Aż trzy z nich znajdują się w ciągu autostrady A4:

• Skrzyżowanie A1 i A2, węzeł Łódź-Północ, województwo łódzkie
• Skrzyżowanie A4 i A18, węzeł Krzyżowa, województwo dolnośląskie
• Skrzyżowanie A4 i A8, węzeł Wrocław-Południe, województwo dolnośląskie
• Skrzyżowanie A1 i A4, węzeł Gliwice-Sośnica, województwo śląskie

Autostrady, przecinają się także z drogami ekspresowymi. Najwięcej takich skrzyżowań (3) mają województwa śląskie (dwa na A4-ce i jedno na A1-ce) i wielkopolskie (dwa z S11-ką i jedno z S5-ką). Oto przykłady oddanych do użytku kierowców skrzyżowań tego typu w Polsce:

• Skrzyżowanie A1 i S1, węzeł Pyrzowice, województwo śląskie
• Skrzyżowanie A1 i S6, węzeł Rusocin, województwo pomorskie
• Skrzyżowanie A2 i S2, węzeł Konotopa, województwo mazowieckie
• Skrzyżowanie A2 i S3, węzeł Jordanowo, województwo lubuskie
• Skrzyżowanie A2 i S5, węzeł Poznań-Wschód, województwo wielkopolskie
• Skrzyżowanie A2 i S11, węzeł Poznań-Zachód, województwo wielkopolskie
• Skrzyżowanie A2 i S11, węzeł Poznań-Krzesiny, województwo wielkopolskie
• Skrzyżowanie A4 i S1, węzeł Brzęczkowice, województwo śląskie
• Skrzyżowanie A4 i S7, węzeł Bieżanów, województwo małopolskie
• Skrzyżowanie A4 i S19, węzeł Rzeszów-Wschód, województwo podkarpackie
• Skrzyżowanie A4 i S86, węzeł Mikołowska, województwo śląskie
• Skrzyżowanie A6 i S3, węzeł Klucz, województwo zachodniopomorskie
• Skrzyżowanie A8 i S8, węzeł Wrocław-Pawłowice, województwo dolnośląskie
• Skrzyżowanie A8 i S5, węzeł Wrocław-Północ, województwo dolnośląskie

Autostrady zaplanowano jako drogi w całości objęte opłatami za korzystanie dla wszystkich ich użytkowników. Jak do tej pory opłaty są pobierane fragmentarycznie (zarówno przez koncesjonariuszy jak i przez Generalną Dyrekcję).