Autostrada A4 na Dolnym Śląsku. Jak powstawała i jaka będzie nowa A4 Wrocław – Legnica i A4 Legnica – Krzyżowa. Mapy i warianty przebiegu

Autostrada A4 prowadzi z zachodu na wschód Europy przez południową Polskę. Należy do III Paneuropejskiego Korytarza Transportowego sieci TEN-T oraz jest częścią drogi międzynarodowej E40 o długości 8500 km (przebiega przez Belgię, Francję, Niemcy, Polskę, Ukrainę, Rosję i Kazachstan) i E462 na odcinku Mysłowice-Balice.

A4 to najdłuższa autostrada w Polsce o długości ok. 672 km. Od Wrocławia do Krzyżowej liczy ok. 105 km długości, w województwie dolnośląskim ma niecałe 194 km.

Autostrada A4 w województwie dolnośląskim to najstarszy odcinek autostradowy w Polsce. Wybudowany został w latach 30. XX wieku.

• odcinek Berlin - Górny Śląsk (łącznie ok. 100 km) wybudowany został odcinek ówczesnej Reichsautobahn w latach 1936-1939
  
  
• odcinek od Jędrzychowic (koło Zgorzelca) do węzła z DK4 (długość ok. 2km) wybudowany został w latach 1994-1996
  
  
• odcinek od Jędrzychowic (k. Zgorzelca) do Krzyżowej (długość ok. 51 km) wybudowany został od nowa w latach 2006-2009
  
  
• odcinek od Krzyżowej do Krzywej (długość ok. 10 km) był remontowany w latach 1994-1996 jako fragment modernizowanego odcinka A18 Golnice - Krzywa
  
  
• odcinek Krzywa - Bielany Wrocławskie (długość ok. 92 km) był remontowany etapowo w latach 2004-2006
  
  
• odcinek Bielany Wrocławskie - Nogowczyce (woj. opolskie) (długość 125 km) oddano do użytku odcinek nowoczesnej autostrady w latach 2000-2001.
  
  

Autostrada A4: Historia budowy pierwszej autostrady w Polsce

Mapa autostrady A4 Jędrzychowice - Krzyżowa - Legnica - Wrocław. Mapa: conadrogach.pl


Poniemiecka autostrada A4 z płyt betonowych przetrwała w stanie niemal niezmienionym aż do lat 90. XX w. Jej fatalny stan zyskał miano „najdłuższych schodów nowoczesnej Europy”. Od 2002 r. do 2006 podjęto się przebudowy A4 na trasie Krzywa – Wrocław. Teraz drogowcy przymierzają się do ponownej przebudowy, tak by dostosować go do pełnych parametrów autostrady.

Nowa autostrada A4 Wrocław – Legnica i A4 Legnica – Krzyżowa. Mapy i warianty przebiegu

Od wielu lat podróżowanie autostradą A4 na odcinku od Wrocławia przez Legnicę do zachodniej granicy jest bardzo niebezpieczne i utrudnione. Często dochodzi do wypadków, tworzą się olbrzymie korki. Odcinek A4 między Wrocławiem a miejscowością Krzyżowa jest obciążony dużym ruchem. Ruch dodatkowo wzrósł po oddaniu drogi ekspresowej S3 i wpięciu jej do A4-ki w okolicach Legnicy, a jego natężenie momentami dochodzi nawet do 100 tys. pojazdów na dobę.

Przyczyną korków na A4 jest fakt, że trasa A4 nie spełnia w pełnym zakresie warunków technicznych przewidzianych dla autostrad:

• nie posiada pasa awaryjnego (pas awaryjny występuje tylko na krótkich odcinkach),
• geometria węzłów w wielu przypadkach nie jest dostosowana do standardów autostradowych.
• brakuje Miejsc Obsługi Podróżnych.

Przełom w decyzjach odnośnie rozbudowy autostrady A4 nastąpił pod koniec 2018 roku, kiedy to GDDKiA ogłosiła przetarg na opracowanie studium korytarzowego wraz z analizą techniczno – ekonomiczno – logistyczną rozbudowy lub budowy autostrady A4 pomiędzy Wrocławiem i Krzyżową wraz z budową drogi ekspresowej S5 Sobótka k. Wrocławia - Bolków.

Mapa nowych dróg w woj. dolnośląskim: autostrada A4, droga ekspresowa S5 i S8. Mapa: GDDKIA


W 2020 roku zakończono opracowanie wspomnianej dokumentacji. Z dziewięciu analizowanych kombinacji korytarzy A4 i S5 zaproponowano do dalszych analiz na etapie Studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowego (STEŚ) kombinację II, która uzyskała największą liczbę punktów w analizie wielokryterialnej oraz kombinację IV, która była rekomendowana przez projektanta.

W jednym z preferowanych wariantów (wariant II) autostrada A4 pozostanie w obecnym korytarzu, zostanie rozbudowana, zmiany będą dotyczyły również węzłów (zlikwidowane zostaną węzły: Pietrzykowice, Jarosław, Udanin, Wądroże Wielkie, Mikołajowice, Legnickie Pole, Lubiatów, Jadwisin, w okolicach Wrocławia powstanie węzeł Strzeganowice), w okolicach Nowej Wsi Kąckiej, Mikołajowic, Jadwisina powstaną Miejsca Obsługi Podróżnych. Nie będzie wspólnego węzła z drogą ekspresową S5 – połączenie zapewni zlecona do realizacji droga ekspresowa S8 biegnąca z Wrocławia do Kłodzka. Autostrada A4 pozostanie w obecnym przebiegu również w okolicach Wrocławia - początek jej przebiegu będzie stanowił węzeł Wrocław Wschód i dalej węzeł Bielany Wrocławskie oraz Wrocław Południe.

Tak będzie przebiegać nowa autostrada A4 między Wrocławiem i Krzyżową

Mapa przebiegu autostrady A4 Wrocław - Legnica- wariant II. Mapa: GDDKIA


Kolejnym preferowanym wariantem (wariant IV) skierowanym do dalszych prac jest ten, w którym autostrada A4 będzie poprowadzona nowym śladem od Wrocławia do Kostomłotów. W tej kombinacji A4-ka odbija od obecnej przed węzłem Wrocław Wschód (na węźle Stary Śleszów) i biegnie na południe od Wrocławia, omijając Bielany Wrocławskie. Wariant zakłada realizację węzła Olbrachtowice łączącego drogi ekspresowe S5, S8 z A4. Dalej autostrada A4 biegnie na południe od obecnej trasy, w jej ciągu powstaną węzły: Mirosławice (połączenie z DK35 Wrocław - Świdnica), Wichrów w okolicach Kostomłotów i MOP Milin. Dalszy przebieg autostrady jest jak w wariancie opisanym powyżej, czyli A4-ka od Kostomłotów do Krzyżowej będzie rozbudowana w istniejącym śladzie.

Obecnie ta megainwestycja drogowa weszła w ważny etap projektowy. W czerwcu zeszłego roku GDDKIA zleciła opracowanie dokumentacji zmierzającej do poszerzenia ponad 100 kilometrowego odcinka autostrady A4 od Wrocławia do Krzyżowej lub budowy nowej A4-ki Wrocław – Legnica wraz z budową drogi S5 od Sobótki do Bolkowa.

Autostrada A4 Wrocław - Legnica

Trwa opracowywanie dokumentacji dla budowy lub rozbudowy autostrady A4 na odcinku od węzła Legnica Południe do węzła Wrocław Wschód/Stary Śleszów o długości ok. 80 km oraz budowy drogi ekspresowej S5 Bolków - Sobótka o długości ok. 50 km. Umowę z wykonawcą projektu zawarto w połowie czerwca 2021 roku. Projekt będzie zawierał studium techniczno – ekonomiczno – środowiskowe z elementami koncepcji programowej. W październiku 2021 r. rozpoczęła się całoroczna inwentaryzacja przyrodnicza. Z początkiem stycznia 2022 r. ruszyły spotkania informacyjne ze społeczeństwem, zorganizowane dla 21 gmin, przez które przechodzą projektowane warianty tras.

Kolejnym etapem inwestycji będzie wszczęcie postępowań przetargowych w systemie projektuj i buduj w latach 2026-2030.

Ponad cztery lata potrwa projektowanie autostrady A4 Wrocław – Legnica

W ramach dokumentacji STEŚ-R przeanalizowane zostaną trzy warianty budowy lub rozbudowy autostrady A4 wraz z budową S5:

• Wariant 1 kombinacja A4 i S5 - przewiduje rozbudowę w istniejącym śladzie autostrady A4 od węzła Legnica Południe do węzła Wrocław Wschód oraz budowę nowej drogi ekspresowej S5. Wariant ten zakłada, że autostrada A4 będzie wyposażona w dwie jezdnie po trzy pasy ruchu wraz z pasem awaryjnym, a węzły i obiekty inżynierskie będą przebudowane. Droga ekspresowa S5 połączy się w tym wariancie z projektowaną obecnie drogą ekspresową S8 w węźle Olbrachtowice i z drogą ekspresową S3 w węźle Bolków.  
  
  
• Wariant 2 kombinacja A4 i S5 - przewiduje rozbudowę w istniejącym śladzie odcinka A4 od węzła Legnica Południe do projektowanego węzła Wichrów. Natomiast na odcinku od projektowanego węzła Wichrów do nowo projektowanego węzła Stary Śleszów wariant ten przewiduje budowę autostrady A4 w nowym korytarzu. A4 wyposażona będzie w dwie jezdnie po trzy pasy ruchu oraz pas awaryjny. Natomiast droga ekspresowa S5 w tym wariancie połączy się z projektowaną obecnie drogą ekspresową S8 w węźle Olbrachtowice i z drogą ekspresową S3 w węźle Bolków.
  
  
• Wariant 3 kombinacja A4 i S5 - przewiduje rozbudowę w istniejącym śladzie odcinka A4 od węzła Legnica Południe do projektowanego węzła Wichrów. Natomiast na odcinku od węzła Wichrów do nowo projektowanego węzła Stary Śleszów wariant ten przewiduje budowę autostrady A4 w nowym korytarzu. Autostrada A4 wyposażona będzie w dwie jezdnie po trzy pasy ruchu oraz pas awaryjny. Droga ekspresowa S5 w tym wariancie połączy się z projektowaną autostradą A4 w węźle Mirosławice oraz z S3 w węźle Bolków.  

 Mapa wariantów przebiegu autostrady A4 Wrocław - Legnica i drogi ekspresowej S5. Mapa: GDDKIA

Za budową autostrady A4 w nowym śladzie na południe od obecnej opowiadają się prezydenci największych miast oraz marszałek województwa dolnośląskiego. Są też przeciwnicy takiej koncepcji, m.in. mieszkańcy kilku gmin, które miałaby przeciąć nowa autostrada. Co ciekawe, do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wpłynął nawet wniosek o wpisanie fragmentu istniejącej autostrady do rejestru zabytków. W ten sposób powstałaby nowa autostrada w innym korytarzu a obecna wpisana do rejestru zabytków zostałaby trasą bezpłatną najprawdopodobniej w statusie drogi wojewódzkiej.

Autostrada A4 Legnica - Krzyżowa

Dokumentację projektową dla rozbudowy odcinka A4 od Krzyżowej do Legnicy opracuje Biuro Projektowo-Badawcze Dróg i Mostów TRANSPROJEKT z Warszawy. Autostrada A4 na odcinku ok. 36 km zostanie rozbudowana w istniejącym śladzie do dwóch jezdni wyposażonych w trzy pasy ruchu oraz pas awaryjny. Miejscami inwestycja zakłada budowę nowej jezdni równolegle do jezdni istniejącej, a miejscami rozbudowę jezdni istniejących. Warianty rozbudowy autostrady zostaną opracowane w ramach Studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowego z elementami koncepcji programowej (STEŚ-R).

Autostrada A4 Legnica - Krzyżowa będzie miała po trzy pasy

Kolejnym etapem inwestycji będzie wszczęcie postępowania przetargowego na realizację tego zadania w systemie projektuj i buduj w latach 2026-2029.

A4 w sieci autostrad w Polsce

Obecnie jedyną kompletna autostradą, nie stanowiącą obwodnicy miasta, jest autostrada A4 biegnąca z zachodu na wschód kraju. W budowie są odcinki autostrady A2 na wschód od Warszawy i ostanie fragmenty autostrady A1 Gdańsk – Gorzyczki. Trwa również przebudowa drogi krajowej nr 18 Olszyna – Golnice do standardów autostrady A18. Planowana jest realizacja nowej trasy A50 - autostradowej Obwodnicy Aglomeracji Warszawskiej.

Autostrada A4

w eksploatacji 667 km, w tym:

• około 606 km w zarządzie GDDKiA (z czego 162,4 km płatne na odcinku Wrocław (węzeł Bielany Wrocławskie) - Sośnica (węzeł Gliwice Sośnica),
  
  
• około 61 km w zarządzie koncesjonariusza: Stalexport Autostrada Małopolska SA; Kraków (Balice) - Katowice (Murckowska).

Mapa autostrady A4 Jedrzychowice - Wrocław - Katowice - Kraków - Rzeszów - Korczowa. Mapa: conadrogach.pl

Obecnie łączna długość autostrad zarządzanych przez GDDKiA wynosi 1244 km, z czego 261,4 km stanowią trasy płatne. W zarządzie koncesjonariuszy znajduje się 468 km autostrad, z czego opłatami objęte jest 451 km. Od 1 lipca 2020 r. za pobór opłaty elektronicznej za przejazd płatnymi odcinkami autostrad w ramach systemu e-TOLL odpowiada Szef Krajowej Administracji Skarbowej.