Drogi w województwie dolnośląskim

Charakterystyka regionu

Województwo dolnośląskie graniczy z województwami lubuskim, wielkopolskim, opolskim oraz Niemcami i Republiką Czeską. Zajmuje powierzchnię 19 947 km kw., co stanowi 6,4% terytorium naszego kraju. Liczba mieszkańców to 2,985 mln (stanowi to 7,7% ludności Polski). Województwo dolnośląskie jest gęsto zaludnione – na 1 km kw. przypada prawie 150 osób (średnia krajowa to 124 osoby). Dolnośląskie należy też do najbardziej zurbanizowanych województw w kraju – według różnych źródeł w miastach mieszka około 70-71% ludności (średnia krajowa to niecałe 62%). Głównym ośrodkiem administracyjnym i stolicą województwa jest Wrocław.

Województwo dolnośląskie charakteryzuje się bardzo urozmaiconą rzeźbą terenu i niezwykłą różnorodnością krajobrazów. Obszar, który zajmuje dzieli się na dwie główne strefy: nizinną na północy i północnym-wschodzie oraz górską na południu. Północno-zachodnia część województwa leży na Nizinie Śląsko-Łużyckiej – obszarze równinnym, częściowo porośniętym lasami (Bory Dolnośląskie). Ziemie północno-wschodnie należą do Nizin Środkowopolskich. Strefa górska na południu województwa obejmuje Sudety. Prawie cały obszar województwa leży w dorzeczu Odry, która przepływa przez jego środkową część. Niewielkie skrawki Sudetów należą do dorzecza Łaby (Izera, Orlica). Główne rzeki to Odra, Barycz, Nysa Łużycka, Bóbr, Kwisa, Kaczawa, Bystrzyca, Oława i Nysa Kłodzka. Największe kompleksy leśne to Bory Dolnośląskie na północnym-zachodzie regionu, lasy sudeckie w górach (pozostałość po Puszczy Sudeckiej) oraz lasy na Wale Trzebnickim.

Województwo dolnośląskie graniczy z:

• Republiką Czeską (z krajami hradeckim, libereckim, ołomunieckim i pardubickim); na południu, na długości 410,8 km
• Republiką Federalną Niemiec (z krajem związkowym Saksonią); na zachodzie, na długości 76 km
• Województwem lubuskim; na północnym zachodzie, na długości 224,4 km
• Województwem opolskim; na wschodzie, na długości 193,7 km
• Województwem wielkopolskim; na północy, na długości 218,4 km

Województwo dolnośląskie jest podzielone na 30 powiatów, w tym 4 miasta na prawach powiatu – Wrocław, Legnica, Wałbrzych i Jelenia Góra. W granicach województwa dolnośląskiego znajduje się 91 miast, a największe z nich to Wrocław, Wałbrzych, Legnica, Jelenia Góra, Lubin, Głogów, Świdnica, Bolesławiec i Oleśnica.

Najważniejsze drogi w województwie dolnośląskim

Najważniejszą trasą województwa jest przecinająca je z zachodu na wschód autostrada A4. Droga ta łączy granicę państwa z Niemcami w Jędrzychowicach koło Zgorzelca z granicą państwa z Ukrainą w Korczowej. Jej długość w obrębie województwa dolnośląskiego to 194 km (autostrada opuszcza dolnośląskie na granicy z powiatem brzeskim w województwie opolskim). Oprócz A4-ki kierowcy w województwie dolnośląskim mogą korzystać jeszcze z dwóch dróg klasy autostrady. Autostrada A18, łączy węzeł Krzyżowa na połączeniu z autostradą A4 z granicą województwa i dalej biegnie w kierunku granicy państwa i Berlina. Droga ta do węzła Goleniów posiada parametry autostrady, dalej, ma oznaczenie jako droga krajowa nr 18. Wybudowano jezdnię północną, w kierunku granicy z Niemcami, jezdnia południowa zaś to jeszcze poniemiecka autostrada, która oczekuje na przebudowę. Bardzo ważną dla regionu i samego Wrocławia jest autostrada A8, nazywana Autostradową Obwodnica Wrocławia (AOW). Droga ma długość 27 km i omija miasto od zachodu i północy. Aktualnie, jedyna funkcjonującą drogą ekspresową w województwie dolnośląskim jest droga S8. Zaczyna swój bieg w Magnicach pod Wrocławiem, dalej biegnie jako AOW i za miastem, ponownie przechodzi w drogę S8. Droga mija Oleśnicę i Syców i wpada do województwa wielkopolskiego. Jej długość w obrębie regionu to 57 km. Dwie pozostałe drogi ekspresowe są na etapie budowy. Droga ekspresowa S5 połączy Wrocław z Poznaniem i dalej przez Bydgoszcz z autostradą A1. Droga będzie miała długość 48 km, rozpocznie swój bieg na Węźle Wrocław Północ, na połączeniu z AOW, ominie od zachodu Trzebnice i na granicy województwa połączy się z już gotowa drogą S5 Korzeńsko – Kaczkowo. Zakończenie budowy planuje się na 2017 rok. Droga ekspresowa S3 na terenie województwa dolnośląskiego jest podzielona na trzy odcinki. Pierwszy, o długości 81 km, zaczyna się jeszcze na terenie województwa lubuskiego, w Nowej Soli i kończy na połączeniu z autostradą A4 koło Legnicy, jest na etapie budowy. Drugi odcinek od Legnicy do Bolkowa ma długość 36 km i jest na etapie przetargu. Trzeci, od Bolkowa do granicy państwa z Czechami ma długość 32 km i jest na etapie planowania. W zasadzie czeka na Czechów i ich odcinek drogi ekspresowej, który połączy się z polska S3.

Przebudowa autostrady A4 na odcinku Wrocław - Krzywa w 2005 roku. Zdjęcie: conadrogach.pl.

Drogi międzynarodowe w województwie dolnośląskim:

• E36 – trasa europejska o długości ok. 240 km, przebiegająca przez Niemcy i Polskę pomiędzy Berlinem a trasą E40 (węzeł Krzyżowa na autostradzie A18). Na terenie Polski droga przechodzi w autostradę A18.
• E40 – najdłuższa trasa europejska, licząca ok. 8000 km. Zaczyna się w Calais nad Kanałem La Manche we Francji, kończy się w Kazachstanie, nad granicą z Chinami. W regionie E40 wiedzie całą długością autostrady A4 (czyli przez 194 km).
• E65 – trasa europejska wiodąca z północy na południe Europy. Łączy szwedzkie Malmö miejscowością Chania w Grecji. W dolnośląskim jej częścią jest krajowa droga nr 3 od granicy z województwem lubuskim do Szklarskiej Poręby i granicy z Czechami, czyli przez 165 km.
• E67 – trasa europejska pośrednia północ-południe, łącząca Europę Środkową z Finlandią. Na odcinku od Helsinek do Warszawy nazywana jest Via Baltica. W Polsce droga biegnie wzdłuż krajowej 8-ki – w województwie dolnośląskim trasą od granicy z województwem wielkopolskim ekspresową S8-ką, przez Autostradową Obwodnicę Wrocławia (A8) i dalej krajową 8-ką aż do Kudowy-Zdroju (w sumie ok. 191 km).

Wśród dróg krajowych i wojewódzkich najważniejszymi powiązaniami z województwami (i krajami) ościennymi są:

• droga krajowa nr 3 – droga biegnie w zachodniej części województwa, przecinając je z północy na południe. Droga startuje w Świnoujściu, województwo zachodniopomorskie i dociera do granicy państwa z Czechami w Jakuszycach. W dolnośląskim jej przebieg jest następujący: od granicy z województwem lubuskim (powiat żagański) do Szklarskiej Poręby i granicy z Czechami w Jakuszycach, czyli przez 165 km. Droga wkrótce zniknie z mapy bowiem w jej miejsce powstaje droga ekspresowa S3.
• droga krajowa nr 5 – droga o długości ok. 496 km, łącząca Nowe Marzy (autostrada A1), województwo kujawsko-pomorskie, z granicą państwa z Czechami w Lubawce. Droga łączy województwo dolnośląskie z wielkopolskim (powiatem rawickim) i biegnie z północy na południe województwa omijając Trzebnicę, przez Wrocław, Strzegom i Kamienną Górę. Na terenie województwa dolnośląskiego ma długość 175 km. Na odcinku od Wrocławia do granicy z województwem wielkopolskim droga zostanie zastąpiona przez budowaną właśnie drogę ekspresową S5.
• droga krajowa nr 8 – droga łącząca granicę państwa z Czechami w Kudowie-Zdrój, województwo dolnośląskie, z granicą państwa z Litwą w Budzisku, województwo podlaskie. Droga sukcesywnie rozbudowywana na trasę ekspresową S8 - kolejne odcinki tej drogi zastepuję "starą ósemkę". W obrębie granic województwa dolnośląskiego droga zaczyna swój bieg dopiero na węźle Magnice pod Wrocławiem, ponieważ wcześniej zastępują ją ekspresowa S8-ka i autostrada A8, biegnie przez Ząbkowice Śląskie i Kłodzko i ma długość ok. 115 km. Odcinek od Magnic do granicy z Czechami jest uważany za jeden z najbardziej niebezpiecznych w kraju. Mieszkańcy regionów, przez jakie przebiega, walczą o jej przebudową do parametrów drogi ekspresowej.
• droga krajowa nr 12 – droga o długości ok. 757 km, łącząca granicę państwa z Niemcami w miejscowości Łęknica (województwo lubuskie) z granicą państwa z Ukrainą koło Dorohuska, województwo lubelskie. 123-ka przecina dolnośląskie z zachodu na wschód, łącząc je zarówno z województwem lubuskim jak i wielkopolskim, przejeżdża m.in. przez Głogów. Długość odcinka drogi w województwie dolnośląskim to ok. 48 km.
• droga krajowa nr 15 – droga o długości ok. 395 km pomiędzy Trzebnicą a Ostródą (województwo warmińsko-mazurskie). 15-ka łączy region z województwem wielkopolskim (wpada do powiatu krotoszyńskiego). Długość odcinka drogi w województwie dolnośląskim to ok. 49 km.
• droga krajowa nr 18 – połączenie z województwem lubuskim. Od granicy województwa do węzła Goleniów droga ma ok 21 km długości, dalej, do połączenia z autostradą A4 funkcjonuje już autostrada A18. Droga będzie przebudowana do parametrów autostrady.
• droga krajowa nr 25 – droga o długości ok. 412 km, łącząca Bobolice (województwo zachodniopomorskie) z Oleśnicą. Łączy dolnośląskie z województwem wielkopolskim (powiat ostrzeszowski), długość odcinka drogi w województwie dolnośląskim: 28 km.
• droga krajowa nr 36 – droga o długości ok. 150 km, łącząca Prochowice i Ostrów Wielkopolski (województwo wielkopolskie). Droga ma ok 70 km długości w regionie, mija Lubin, Ścinawę, Wińsko i Wąsosz po czym wpada do powiatu rawickiego w województwie wielkopolskim.
• droga krajowa nr 39 – droga o długości ok. 116 km, łącząca Łagiewniki i Kępno w województwie wielkopolskim. 39-ka łączy województwo dolnośląskie z opolskim, przejeżdża przez powiaty brzeski i namysłowski, a docelowo także z wielkopolskim, powiat kępiński. Długość odcinka drogi w województwie dolnośląskim: 41 km.
• droga krajowa nr 46 – droga o długości ok. 270 km pomiędzy Kłodzkiem a Szczekocinami (województwo śląskie). Po wyjeździe z Kłodzka 46-ka kieruje się na wschód i pokonawszy 21 km wpada do powiatu nyskiego w województwie opolskim.
• droga krajowa nr 94 – droga krajowa o długości ok. 634 km pomiędzy Zgorzelcem, województwo dolnośląskie i granicą państwa z Ukraina w Korczowej, województwo podkarpackie. Droga jest alternatywą dla autostrady A4. Na odcinkach gdzie oddawana jest do ruchu autostrada, droga zmienia oznaczenie ze "starej 4" na 94.  Podobnie jak A4, 94-ka zaczyna bieg na polsko-niemieckiej granicy, mija Bolesławiec, Legnicę, Wrocław i dociera do granicy z województwem opolskim (powiat brzeski), gdzie opuszcza dolnośląskie. Długość odcinka drogi w województwie dolnośląskim: 214 km.
• droga wojewódzka nr 292 – droga o długości ok. 106 km, łącząca Nową Sól (województwo lubuskie) i Lisowice (powiat legnicki), droga mija Bytom Odrzański, Głogów, Ścinawę.
• droga wojewódzka nr 296 – droga o długości ok. 89 km, łącząca Kożuchów (województwo lubuskie) i Lubań, mija m.in. Żagań, Iłowę, Węgliniec.
• droga wojewódzka nr 297 – droga o długości ok. 110 km łącząca Nową Sól (województwo lubuskie) i Pasiecznik, droga przejeżdża przez Kożuchów, Szprotawę, Bolesławiec, Lwówek Śląski.
• droga wojewódzka nr 305 – droga o długości ok. 91 km łącząca Bolewicko, województwo wielkopolskie i Wroniniec (powiat górowski), droga mija Nowy Tomyśl, Wolsztyn, Wschowę. Dolnośląskie łączy bezpośrednio z województwem lubuskim a dopiero za jego pośrednictwem z wielkopolskim.
• droga wojewódzka nr 323 – droga o długości ok. 64 km, łącząca Leszno (województwo wielkopolskie) i Lubin, przebiega m.in. przez Górę.
• droga wojewódzka nr 328 – droga o długości ok. 115 km, łącząca Nowe Miasteczko (województwo lubuskie) i Marciszów (powiat kamiennogórski), mija Chojnów i Złotoryję.
• droga wojewódzka nr 350 – droga o długości ok. 71 km, łącząca Łęknicę (województwo lubuskie) i Bolesławiec, biegnie równolegle do krajowej 18-ki.
• droga wojewódzka nr 382 – droga o długości ok. 82 km, łącząca Stanowice (powiat świdnicki) z granicą państwa z Czechami w Paczkowie, województwo opolskie.
• droga wojewódzka nr 451 – droga wojewódzka o długości ok. 32 km, łącząca Oleśnicę z Namysłowem (województwo opolskie).

Droga wojewódzka nr 382. Zdjęcie: DSDiK.

Pozostałe drogi krajowe województwa dolnośląskiego o mniejszym znaczeniu dla międzywojewódzkich relacji drogowych:

• DK 30 – droga o długości ok. 67 km, łącząca Zgorzelec i Jelenią Górę.
• DK 33 – droga o długości ok. 45 km, łącząca Kłodzko z granicą państwa z Czechami w Boboszowie.
• DK 34 – droga o długości ok. 9 km, łącząca Świebodzice i Dobromierz.
• DK 35 – droga o długości ok. 91 km, łącząca Wrocław z granicą państwa z Czechami w miejscowości Golińsk.
• DK 98 – droga o długości ok. 25 km pomiędzy Magnicami a Długołęką koło Wrocławia; droga przebiega przez Wrocław trasą dawnej 8-ki.

Na terenie województwa dolnośląskiego znajduje się mocno rozbudowana sieć 89 dróg wojewódzkich. Drogi te są coraz lepszej jakości. Czuwa nad nimi Dolnośląska Służba Dróg i Kolei.

Drogowe przejścia graniczne

Na mocy układu z Schengen przejścia graniczne zostały zlikwidowane w dniu 21 grudnia 2007, w określonych okolicznościach mogą być jednak przywrócone. Na terenie województwa dolnośląskiego funkcjonują przejścia graniczne:

Z Czechami:

• Boboszów-Dolní Lipka – przejście graniczne położone w powiecie kłodzkim, w gminie Miedzylesie, w miejscowości Boboszów.
• Bogatynia-Kunratice – przejście graniczne położone w powiecie zgorzeleckim, w gminie Bogatynia, w miejscowości Bogatynia.
• Czerniawa-Zdrój-Nové Město pod Smrkem – przejście graniczne położone w powiecie lubańskim, w gminie miejskiej Świeradów-Zdrój, dzielnicy Świeradowa-Zdroju – Czerniawa-Zdrój.
• Golińsk-Starostín – przejście graniczne położone w powiecie wałbrzyskim, w gminie Mieroszów w miejscowości Golińsk.
• Jakuszyce-Harrachov – przejście graniczne położone w powiecie jeleniogórskim, w gminie Szklarska Poręba, w najwyżej położonej części Szklarskiej Poręby – Jakuszycach.
• Kudowa Słone-Náchod – przejście graniczne położone w powiecie kłodzkim, w gminie Kudowa - Zdrój w miejscowości Kudowa Słone.
• Lubawka-Královec – przejście graniczne położone w powiecie kamiennogórskim, w gminie Lubawka w miejscowości Lubawka. Do przejścia granicznego po stronie polskiej można dojechać drogą krajową nr 5.
• Miłoszów-Srbská – przejście graniczne małego ruchu granicznego i drogowe położone w powiecie lubańskim, w gminie Leśna, w miejscowości Miłoszów. Do przejścia po polskiej stronie, można dojechać drogą wojewódzką nr 358, następnie przez miejscowości Leśna, Miłoszów do granicy państwa.
• Mostowice-Orlické Záhoří – przejście graniczne drogowe i małego ruchu granicznego położone w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka.
• Nowa Morawa-Staré Město – przejście graniczne małego ruchu granicznego i drogowe położone w powiecie kłodzkim, w gminie Stronie Śląskie.
• Porajów-Hrádek nad Nisou – przejście graniczne położone w powiecie zgorzeleckim, w gminie Bogatynia, w miejscowości Porajów.
• Przełęcz Okraj-Pomezní Boudy – przejście graniczne położone w województwie dolnośląskim, w powiecie jeleniogórskim, w gminie miejskiej Kowary na Przełęczy Okraj. Do przejścia po stronie polskiej można dojechać drogą wojewódzką nr 368
• Tłumaczów-Otovice – przejście graniczne położone w powiecie kłodzkim, w gminie Radków w miejscowości Tłumaczów. Do przejścia granicznego prowadzi droga wojewódzka nr 385.
• Zawidów - Habartice – przejście graniczne położone w powiecie zgorzeleckim, w gminie Zawidów, w miejscowości Zawidów. Do przejścia można dojechać drogą wojewódzką nr 355.

Z Niemcami:

• Radomierzyce-Hagenwerder – przejście graniczne położone w powiecie zgorzeleckim, w gminie Zgorzelec, w miejscowości Radomierzyce.
• Jędrzychowice-Ludwigsdorf – przejście graniczne, położone w powiecie zgorzeleckim, w gminie Zgorzelec, w miejscowości Jędrzychowice. Do przejścia granicznego prowadzi autostrada A4.
• Sieniawka-Zittau – przejście graniczne położone w powiecie zgorzeleckim, w gminie Bogatynia, w miejscowości Sieniawka.
• Pieńsk-Deschka – przejście graniczne położone w powiecie zgorzeleckim, w miejscowości Pieńsk.
• Porajów-Zittau – przejście graniczne położone w powiecie zgorzeleckim, w gminie Bogatynia, w miejscowości Porajów. Na przejściu tym z 20 na 21 grudnia 2007 r. odbyło się spotkanie szefów rządów Polski (Donald Tusk), Niemiec (Angela Merkel) i Czech (Mirek Topolanek) w związku z przystąpieniem Polski i Czech do układu Schengen.

Walory turystyczne regionu

Województwo dolnośląskie należy do najważniejszych regionów turystycznych i wypoczynkowych Polski, przede wszystkim dzięki górskiemu regionowi Sudetów, licznym zabytkom oraz dobremu zagospodarowaniu terenu. Najchętniej odwiedzane są Karkonosze, góry otaczające Kotlinę Kłodzką oraz Wrocław. Region ma doskonałe tereny do uprawiania turystyki górskiej i narciarstwa.

Śnieżne Kotły w Karkonoszach. Zdjęcie: conadrogach.pl.

Region sudecki zajmuje bardzo ważne miejsce w lecznictwie uzdrowiskowym, którego podstawą są wody mineralne. Głównymi ośrodkami wczasowymi i uzdrowiskowymi są: Polanica Zdrój, Duszniki Zdrój, Świeradów Zdrój, Kudowa Zdrój, Lądek Zdrój, Szklarska Poręba, Karpacz, Szczawno Zdrój, Jedlina Zdrój, Cieplice. Najważniejsze ośrodki sportów zimowych to Szklarska Poręba, Karpacz, Zieleniec, Jakuszyce. Do ciekawych miejsc województwa należy także Masyw Ślęży z reliktami m.in. celtyckiego osadnictwa, rejon Wałbrzycha z pięknym Wąwozem Pełcznicy, skałki koło Lwówka Śląskiego (tak zwana Szwajcaria Lwówecka).
Najcenniejszym i największym skupiskiem obiektów zabytkowych jest Wrocław z zabudową Ostrowa Tumskiego, Wyspy Piaskowej, średniowiecznego rynku, Hali Stulecia czy gmachu uniwersytetu. Turystów przyciągają także barokowe opactwo cysterskie w Henrykowie i Krzeszowie oraz zespoły klasztorne w Lubiążu, Legnickim Polu i Trzebnicy a także zamek w Książu. W regionie znajdują się liczne kościoły gotyckie (we Wrocławiu, Trzebnicy, Strzegomiu, Ziębicach, Lubiążu, Henrykowie), zachowały się liczne przykłady średniowiecznego budownictwa świeckiego – zamki piastowskie (Książ, Prochowice, Oleśnica), ruiny zamków średniowiecznych (Bolków, Chojnik, Wleń, Ząbkowice Śląskie), mury miejskie z basztami i bramami (Lwówek Śląski, Bystrzyca Kłodzka), ratusze (Wrocław, Lwówek Śląski). W Kłodzku i Srebrnej Górze zwiedzać można pruskie twierdze (XVIII – XIX w.)