Drogi w województwie kujawsko-pomorskim

Położenie, podział administracyjny, miasta, powiaty województwa kujawsko-pomorskiego

Województwo kujawsko-pomorskie położone jest na obszarze Pojezierzy Południowobałtyckich. Dolina Dolnej Wisły oraz Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka (wzdłuż Noteci i południowego odcinka Wisły) dzielą cały obszar województwa na 3 jednostki fizycznogeograficzne: Pojezierze Południowopomorskie, Pojezierze Chełmińsko-dobrzyńskie oraz Pojezierze Wielkopolskie. Krajobraz ukształtowany został głównie w okresie ostatniego zlodowacenia bałtyckiego. Obszary pojezierzy rozdzielone równinnymi dolinami rzek mają typowy, urozmaicony krajobraz polodowcowy – wzgórza morenowe, równiny sandrowe oraz liczne jeziora. Najwyższe wzniesienie województwa znajduje się na Pojezierzu Krajeńskim – 206 m n.p.m., najniżej położone miejsce koło Nowego w dolinie Wisły sięga 13 m n.p.m.

Województwo kujawsko-pomorskie leży w dorzeczach Wisły i Odry. Ma gęstą sieć wodną – główne rzeki to Wisła i jej dopływy (Drwęca, Brda i Wda) a w zachodniej części Noteć, należąca do dorzecza Odry. Dzięki Kanałowi Bydgoskiemu, który łączy Noteć z Brdą powstał szlak wodny Wisła-Odra. W województwie znajduje się około tysiąca jezior polodowcowych o powierzchni powyżej 1 ha, w których największe, połączone rzekami i kanałami, tworzą jeden system wodny. Największe jeziora znajdują się na Pojezierzu Wielkopolskim (Gopło, Pakoskie, Głuszyńskie).

Województwo należy do słabo zalesionych – 22,3% ogólnej powierzchni (średnia krajowa to 28,4%). Najmocniej zalesiona jest północna część województwa (powiaty tucholski, świecki) oraz środkowa (powiat bydgoski). Najmniej lasów znajduje się na Kujawach oraz ziemi chełmińskiej. Największe kompleksy leśne stanowią część Borów Tucholskich i Puszcza Bydgoska.

Trzon województwa stanowią historyczne Kujawy a ponadto ziemia chełmińska, będąca częścią Pomorza Nadwiślańskiego, ziemia dobrzyńska oraz fragmenty Wielkopolski i Pomorza Gdańskiego.

Województwo kujawsko-pomorskie graniczy z województwami:

• łódzkim, na południowym-wschodzie, na długości 28,8 km
• mazowieckim, na wschodzie, na długości 187,4 km
• pomorskim, na północy, na długości 238,8 km
• warmińsko-mazurskim, na północnym-wschodzie, na długości 125,8 km
• wielkopolskim, na południu i zachodzie, na długości 393 km

Województwo kujawsko-pomorskie zamieszkuje 2,1mln mieszkańców (5,4% ludności naszego kraju). Gęstość zaludnienia – 117 osób na 1 km kw. – jest nieco niższa od średniej krajowej (124 osoby). Najsłabiej zaludniona jest północno-zachodnia, zalesiona część województwa – powiaty tucholski i sępoleński. Najmocniej powiaty inowrocławski i aleksandrowski (119 osób). W miastach mieszka 62,1% ludności województwa (średnia krajowa 61,9%). Województwo kujawsko-pomorskie jest podzielone na 23 powiaty (w tym 4 miasta na prawach powiatu). Te z kolei dzielą się na 144 gminy (17 miejskich, 35 miejsko-wiejskich i 92 wiejskie). Na terenie województwa są 52 miasta. Największym miastem jest Bydgoszcz, skupiająca 18% ludności regionu (prawie 359 tys. mieszkańców), w tym 29% ludności miejskiej. Następnie Toruń (203 tys.), Włocławek (114 tys.), Grudziądz (97 tys.) i Inowrocław (75 tys.).

Bydgoszcz i Toruń to dwa główne regionalne ośrodki przemysłu, biznesu, nauki, kultury, sztuki, działalności badawczo-rozwojowej a także siedziba władz lokalnych i kluczowych organizacji gospodarczych. Obszar Bydgoszczy i Torunia wraz z powiatami ziemskimi (tzw. aglomeracja bydgosko-toruńska) skupia 41% ludności województwa i ponad połowę podmiotów gospodarczych.

Mapa drogowa województwa kujawsko-pomorskiego

Zdecydowanie najważniejszą drogą województwa kujawsko-pomorskiego jest autostrada A1. Jest to droga w ciągu międzynarodowej trasy E75, leżąca w VI transeuropejskim korytarzu transportowym, zwana również Autostradą Bursztynową. A1 jest jedyną polską autostradą o przebiegu południkowym. Droga łączy kujawsko-pomorskie z województwem pomorskim (powiatem kwidzyńskim) na północy i województwem łódzkim (powiat kutnowski) na południu. Jej długość w obrębie województwa to ok. 165 km. W regionie funkcjonują też dwie drogi ekspresowe – S5 i S10. Poza wymienieniem jednak niewiele można o nich powiedzieć, bo z planowanych 321 km (liczonych łącznie – ok. 144 km S5 i ok. 177 km S10) do użytku oddano zaledwie krótkie fragmenty obwodnicy Bydgoszczy i Torunia. Pocieszające jest to, że droga S5 na całym przebiegu drogi w kujawsko-pomorskim jest już na etapie przetargu, a to daje nadzieję, że wkrótce wystartuje budowa. Droga S5 połączy region z Poznaniem i Wrocławiem. Droga ekspresowa S10 pozostaje jedynie planem i nie są znane konkretne plany jej budowy. Wiadomo jedynie, że połączy zespół portów morskich Szczecin-Świnoujście z aglomeracją warszawską a w obrębie województwa kujawsko-pomorskiego Nakło, Bydgoszcz, Toruń i Lipno.

Jedyną drogą międzynarodową w województwie kujawsko-pomorskim jest trasa europejska bezpośrednia relacji północ-południe E75, biegnąca z Vardø w Norwegii przez Finlandię, Polskę, Czechy, Słowację, Węgry, Serbię, Macedonię do miejscowości Sitía na Krecie w Grecji; w kujawsko-pomorskim trasa w całości przebiega wzdłuż linii autostrady A1 a jej długość w ramach województwa to 165 km.

Wśród dróg krajowych i wojewódzkich najważniejszymi powiązaniami z województwami ościennymi są:

• droga krajowa nr 5 – droga łącząca Nowe Marzy (autostrada A1) z granicą państwa z Czechami w Lubawce (województwo dolnośląskie). W granicach województwa droga łączy Grudziądz, Świecie, Bydgoszcz i Żnin a opuszcza kujawsko-pomorskie wpadając do powiatu gnieźnieńskiego w województwie wielkopolskim. Jej długość w województwie kujawsko-pomorskim to 134 km.
• droga krajowa nr 10 – droga o długości ok. 467 km, łącząca granicę państwa z Niemcami w miejscowości Lubieszyn (województwo zachodniopomorskie) i Płońsk (województwo mazowieckie). Droga o przebiegu równoleżnikowym, łącząca w obrębie województwa Nakło, Bydgoszcz, Toruń i Lipno; łączy kujawsko-pomorskie z województwami wielkopolskim na zachodzie (powiat pilski) i mazowieckim na wschodzie (powiat sierpecki). W województwie kujawsko-pomorskim ma 177 km długości.
• droga krajowa nr 15 – droga o długości ok. 395 km pomiędzy Trzebnicą (województwo dolnośląskie) a Ostródą (województwo warmińsko-mazurskie). Droga łączy region z województwem warmińsko-mazurskim na wschodzie (z powiatem nowomiejskim) i powiatem gnieźnieńskim (wielkopolskie) na południkowym-zachodzie. W granicach kujawsko-pomorskiego 15-ka przebiega m.in. przez Inowrocław (obwodnica w trakcie budowy), Toruń i Brodnicę (obwodnica w trakcie budowy). Długość odcinka drogi w województwie kujawsko-pomorskim to 153 km.
• droga krajowa nr 16 – droga o długości ok. 395 km pomiędzy Dolną Grupą (droga krajowa nr 91) i granicą państwa z Litwą w Ogrodnikach (województwo podlaskie). Startuje w okolicach Grudziądza, minąwszy go kieruje się na wschód i po chwili wpada do województwa warmińsko-mazurskiego (powiatu iławskiego). Ma w województwie kujawsko-pomorskim gługość 41 km.
• droga krajowa nr 25 – droga o długości ok. 412 km, łącząca Bobolice (województwo zachodniopomorskie) z Oleśnicą (dolnośląskie). Droga łączy województwo kujawsko-pomorskie z powiatem chojnickim (województwo pomorskie) na północy regionu i powiatem konińskim (wielkopolskie) na południu. Na swojej trasie relacji północ-południe mija m.in. Strzelno, Inowrocław, Bydgoszcz i Sępólno Krajeńskie. Ma 159 km długości w województwie kujawsko-pomorskim.
• droga krajowa nr 55 – droga o długości ok. 123 km, łącząca Stolno i Nowy Dwór Gdański (województwo pomorskie). Po starcie droga kieruje się na północny-wschód, mija Grudziądz i opuszcza kujawsko-pomorskie meldując się w powiecie kwidzyńskim (pomorskie). Droga ma w województwie kujawsko-pomorskim 44 km długości.
• droga krajowa nr 62 – droga o długości ok. 361 km, łącząca Strzelno i Siemiatycze (droga krajowa nr 19), województwo podlaskie. Droga o przebiegu równoleżnikowym, łącząca kujawsko-pomorskie z województwem mazowieckim (powiatem płockim). Na swojej drodze 62-ka mija m.in. Radziejów i Włocławek. Ma w województwie kujawsko-pomorskim długość 96 km.
• droga krajowa nr 91 – droga o długości ok. 446 km jest alternatywą dla autostrady A1 i łączy Gdańsk (pomorskie) z Częstochową (województwo śląskie). Trasa relacji północ-południe. Do Grudziądza droga biegnie równolegle do autostrady A1, nastepnie odbija na zachód do Świecia i dalej towarzyszy A1 aż do granicy województwa przez Toruń i Włocławek. Ma w województwie kujawsko-pomorskim długość 125 km.
• droga wojewódzka nr 240 – droga o długości ok. 78 km, łącząca Chojnice, województwo pomorskie i Świecie. Droga mija Tucholę i wpada do powiatu chojnickiego, łącząc w ten sposób województwa kujawsko-pomorskie i pomorskie.
• droga wojewódzka nr 241 – droga o długości ok. 90 km, łącząca Tucholę i Rogoźno (województwo wielkopolskie), łączy województwo kujawsko-pomorskie z powiatem wągrowieckim w województwie wielkopolskim.
• droga wojewódzka nr 242 – droga o długości ok. 90 km, łącząca Więcbork i Wyrzysk, województwo wielkopolskie. 242-ka łączy województwo kujawsko-pomorskie z powiatem pilskim w województwie wielkopolskim.
• droga wojewódzka nr 251 – droga o długości ok. 81 km, łącząca miejscowość Kaliska pod Wągrowcem (województwo wielkopolskie) z Inowrocławiem. Droga stanowi połączenie pomiędzy województwem kujawsko-pomorskim a powiatem wągrowieckim w województwie wielkopolskim.
• droga wojewódzka nr 266 – droga o długości ok. 99 km, łącząca Ciechocinek i Konin (województwo wielkopolskie). Droga mija m.in. Radziejów po czym wpada do powiatu konińskiego w województwie wielkopolskim.
• droga wojewódzka nr 270 – droga o długości ok. 51 km, łącząca Brześć Kujawski i Koło, (województwo wielkopolskie). Trasa relacji północ-południe, łącząca region z powiatem kolskim w województwie wielkopolskim.
• droga wojewódzka nr 541 – droga o długości ok. 124 km, łącząca Lubawę, województwo warmińsko-mazurskie i Dobrzyń nad Wisłą. Trasa łączy region z powiatem sierpeckim w województwie mazowieckim a pośrednio także z województwem warmińsko-mazurskim (powiaty działdowski i nowomiejski).
• droga wojewódzka nr 544 – droga o długości ok. 162 km, łącząca Brodnicę i Ostrołękę, województwo mazowieckie, łączy region z powiatem działdowskim (województw warmińsko-mazurskie). 544-ka to jedna z najdłuższych dróg wojewódzkich w naszym kraju.
• droga wojewódzka nr 563 – droga o długości ok. 68 km, łącząca Rypin z Mławą, województwo mazowieckie. Trasa a równoleżnikowym przebiegu łącząca kujawsko-pomorskie z powiatami żuromińskim i – pośrednio – mławskim (oba w województwie mazowieckim).

Pozostałe drogi krajowe województwa dolnośląskiego o mniejszym znaczeniu dla międzywojewódzkich relacji drogowych:

• DK56 – droga o długości ok. 20 km, łącząca Koronowo (droga krajowa nr 25) i Trzeciewiec (droga krajowa nr 5).
• DK67 – droga o długości ok. 26 km, łącząca Lipno i Włocławek.
• DK80 – droga o długości ok. 66 km, łącząca Pawłówek (droga krajowa nr 10) i Lubicz Dolny (węzeł autostrady A2 i drogi ekspresowej S10).
• DK95 - droga o długości niespełna 2 km łączy Grudziądz z autostradą A1. Droga biegnie w całości przez Grudziądz.
• DK96 - droga o długości  ok. 1,5 km łącząca drogę krajową nr 15 w Gronowie z węzłem Turzno na autostradzie A1.

Łącznie w województwie kujawsko-pomorskim kierowcy mają do dyspozycji 109 skategoryzowanych dróg: 1 autostradę, 2 drogi ekspresowe, 13 dróg krajowych (zarządza nimi Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad) i 93 drogi wojewódzkie o długości ponad 1,7 tys. km (pod pieczą Zarządu Dróg Wojewódzkich w Bydgoszczy).

Lista dróg w województwie kujawsko-pomorskim

Walory turystyczne regionu

Ze względu na walory przyrodnicze i dużą liczbę zabytków, województwo kujawsko-pomorskie stanowi bardzo ważny dla naszego kraju region turystyczny. Jednym z najatrakcyjniejszych obszarów wypoczynkowych jest północna część województwa z Borami Tucholskimi (Tucholski Park Narodowy) oraz czystymi rzekami i jeziorami. Najwięcej ośrodków wczasowych znajduje się w dolinach rzek Brdy i Wdy (szlaki kajakowe na tych rzeczach należą do najpiękniejszych w kraju). W Biskupinie na Pałukach atrakcją turystyczną jest zrekonstruowana osada obronna kultury łużyckiej. Przez województwo prowadzi część Szlaku Piastowskiego, biegnącego przez miejscowości związane z kolebką państwowości polskiej i pierwszymi Piastami (Kruszwica, Inowrocław, Żnin, Strzelno, Mogilno). W województwie są 3 znane miejscowości uzdrowiskowe z wodami leczniczymi: Ciechocinek (jedno z największych uzdrowisk w kraju; solanki termiczne, unikatowe tężnie), Inowrocław i Wieniec-Zdrój.

Skupiskiem najcenniejszych obiektów zabytkowych jest Toruń, którego zespół staromiejski wpisany został na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO: średniowieczny układ urbanistyczny starego i nowego miasta, ratusz, kilka gotyckich kościołów oraz kamienic mieszczańskich. Specyficzną cechą województwa jest odmienny typ średniowiecznych zabytków w poszczególnych jego rejonach. Na opanowanej przez Krzyżaków ziemi chełmińskiej, w południowej części Pomorza Gdańskiego, dominują budowle gotyckie należące do kręgu sztuki nadbałtyckiej – ceglane kościoły i liczne zamki; zachowały się średniowieczne układy urbanistyczne z murami obronnymi (Chełmno). Na terenach należących do Wielkopolski i Kujaw bogato reprezentowana jest kamienna architektura romańska (kościoły w Strzelnie, Kruszwicy, Inowrocławiu, Mogilnie). Do cennych obiektów województwa należy także gotycka katedra we Włocławku, gotycko-barokowy pocysterski zespół klasztorny w Koronowie oraz słynna na Kujawach Kalwaria Pakoska, składająca się z 25 barokowy kaplic. W Kruszwicy zachowały się fragmenty późnogotyckiego zamku z Mysią Wieżą, gdzie według legendy został zjedzony przez myszy książę Popiel.

Województwo posiada liczne zabytki archeologiczne, obejmujące co najmniej kilkadziesiąt grodzisk od czasów najdawniejszych (najsłynniejszy Biskupin) do wczesnego średniowiecza (Fordon koło Bydgoszczy).