Drogi w województwie zachodniopomorskim

Położenie, podział administracyjny, miasta, powiaty województwa zachodniopomorskiego

Województwo zachodniopomorskie zajmuje 7,3% powierzchni Polsk i jest stosunkowo słabo zaludnione – na 1 km kw. przypada 76 osób, przy średniej krajowej 124. W miastach mieszka niemal 70% mieszkańców województwa (średnia krajowa to prawie 62%).

Województwo zachodniopomorskie położone jest na obszarze Pobrzeży i Pojezierzy Południowobałtyckich. Urozmaicone ukształtowanie powierzchni powstało głównie pod wpływem zlodowacenia bałtyckiego a w pasie nadbrzeżnym – działalności morza. Północno-zachodnia część województwa leży na Pobrzeżu Szczecińskim, do którego należą również wyspy morenowe Wolin i Uznam, tereny północno-wschodnie obejmują Pobrzeże Koszalińskie. Nizinne Pobrzeża charakteryzują się równinnym ukształtowaniem powierzchni oraz występowaniem wąskiego pasa wybrzeża o dwu typach ukształtowania: niskim (z piaszczystymi plażami, wydmami i przybrzeżnymi jeziorami) i wysokim, klifowym (z urwiskami). Środkowy pas ziem, biegnący ukośnie od południowego-zachodu na północny-wschód obejmuje Pojezierze Zachodniopomorskie. Charakteryzuje się polodowcowym krajobrazem ze wzgórzami i wałami morenowymi, osiągającymi na wschodzie ponad 200 m n.p.m., oraz licznymi jeziorami. Na południu województwa rozciąga się Pojezierze Południowopomorskie, składające się z równin porośniętych lasami.

Trasa Zamkowa w Szczecinie. Zdjęcie: UM Szczecin.

Zachodniopomorskie leży w obrębie dorzecza Odry oraz rzek przymorskich. Główne rzeki to Odra, Ina, Płonia, Myśla, Drawa oraz wpadające do Bałtyku Rega, Parsęta i Wieprza. W województwie zachodniopomorskim jest ponad 1,5 tys. jezior o powierzchni powyżej 1 ha. Dominują wśród nich dwa główne typy: polodowcowe oraz płytkie jeziora przybrzeżne.

Województwo graniczy z:

• Republiką Federalną Niemiec (z krajami związkowymi Brandenburgią i Meklemburgią-Pomorzem Przednim); na zachodzie, na długości 188,9 km.
• Województwem lubuskim; na południu, na długości 216,9 km.
• Województwem pomorskim; na wschodzie, na długości 190,9 km.
• Województwem wielkopolskim; na południowym-wschodzie, na długości 197,4 km.

Województwo zachodniopomorskie jest podzielone na 21 powiatów , w tym 3 miasta na prawach powiatu – Koszalin, Szczecin i Świnoujście, 114 gmin. W województwie znajduje się 65 miast, a największe z nich to Szczecin (408,1 tys. mieszkańców), Koszalin (109,2 tys.) i Stargard Szczeciński (69,2 tys.).

Mapa drogowa województwa zachodniopomorskiego

Najważniejszymi dla województwa zachodniopomorskiego drogami są drogi krajowe nr 3, 6, 10 i 11, z lepszym lub gorszym skutkiem cały czas modernizowane i zamieniane na drogi ekspresowe odpowiednio: S3, S6, S10 i S11. W zachodniopomorskim kierowcy mogą też korzystać z jedynej w województwie autostrady – A6, która jest kontynuacją niemieckiej autostrady A11 i tworzy z nią połączenie Szczecin – Berlin w ciągu międzynarodowego szlaku drogowego E28. Biegnie od granicy z Niemcami w Kołbaskowie, południowymi przedmieściami Szczecina do węzła Rzęśnica (połączenia z drogą ekspresową S3 w stronę Świnoujścia oraz drogą wojewódzką nr 142). Do tej pory powstały dwa z trzech planowanych odcinków drogi o łącznej długości ponad 24 km (projektowane długość A6-ki to 28,5 km).

Autostrada A6 - obwodnica Szczecina. Zdjęcie: conadrogach.pl.

Drogi międzynarodowe województwa zachodniopomorskiego:

• E28 - oznaczenie trasy europejskiej pośredniej relacji wschód-zachód o długości 1160 km z Berlina do białoruskiego Mińska przez Polskę, Rosję (obwód kaliningradzki) i Litwę. W Polsce biegnie ona szlakiem krajowej 6-ki (od polsko-niemieckiego przejścia granicznego w Kołbaskowie autostradą A6) a jej długość w województwie zachodniopomorskim to 222 km.
• E65 – trasa europejska wiodąca z północy na południe Europy. Łączy szwedzkie Malmö z miejscowością Chania w Grecji. W Polsce droga biegnie w ciągu drogi krajowej nr 3 i (miejscami) ekspresowej S3-ki. W zachodniopomorskim jej długość to 169 km.

Drogi ekspresowe województwa zachodniopomorskiego:

Droga ekspresowa S3 – droga długości docelowej ok. 478 km, łącząca Świnoujście z granicą państwa z Czechami w Lubawce, województwo dolnośląskie; droga przebiega przez zachodniopomorskie południkowo, łącząc je z województwem lubuskim (powiat gorzowski); droga biegnie w ciągu drogi krajowej nr 3 a długość udostępnionych kierowcom odcinków w zachodniopomorskim to ok. 113 km (ok. 5-km długości obwodnica Troszyna, Parłówka i Ostromic oraz odcinek od Miękowa do granicy z lubuskim); w okolicach Szczecina S3-ka biegnie wspólnie z autostradą A6 (przez ok. 10 km).
Droga ekspresowa S6– planowana droga łącząca aglomeracje szczecińską i trójmiejską; trasa ma biec przez Kołobrzeg, Koszalin, Słupsk i mieć łączną długość ok. 330 km; z 9 zachodniopomorskich odcinków GDDKiA oddała do użytku jeden (obwodnica Nowogardu), siedem jest już w fazie przetargów a odcinek z Sianowa pod Koszalinem do granicy z województwem pomorskim czeka na wyjście z fazy planów i projektów; planowana długość drogi w województwie: ok. 173 km.

Obwodnica Nowogardu - droga ekspresowa S6. Zdjęcie: GDDKiA.

Droga ekspresowa S10– droga ekspresowa o długości docelowej ok. 460 km, łącząca Szczecin z Siedlinem koło Płońska, województwo mazowieckie; droga połączy bezpośrednio województwo zachodniopomorskie (powiat wałecki) z wielkopolskim (powiat pilski); do tej pory oddano do użytku jeden, ok. 13-km odcinek S10-ki (obwodnica Stargardu Szczecińskiego), kolejny (obwodnica Wałcza) jest już po etapie przetargów, reszta tkwi w fazie projektowania; planowana długość drogi w województwie: ok. 143 km.

Obwodnica Stargardu Szczecinskiego - droga S10. Zdjęcie: GDDKiA.

Droga ekspresowa S11 – planowana droga ekspresowa o długości docelowej ok. 550 km, łącząca Koszalin z Pyrzowicami, województwo śląskie; droga ma mieć w zachodniopomorskim przebieg południkowy i długość ok. 82 km; połączy województwo zachodniopomorskie z wielkopolskim (powiat złotowski); na etapie przetargu jest już 12-kilometrowy odcinek obwodnicy Szczecinka, pozostałe fragmenty drogi są jeszcze w trakcie projektowania.

Wśród dróg krajowych i wojewódzkich najważniejszymi powiązaniami z województwami (i krajami) ościennymi są:

• droga krajowa nr 3 – droga łącząca Świnoujście z granicą państwa z Czechami w Jakuszycach, województwo dolnośląskie; 3-ka zaczyna swój bieg w świnoujskim porcie a opuszcza granice województwa na styku powiatów myśliborskiego i gorzowskiego, co oznacza, że łączy zachodniopomorskie z lubuskim; droga biegnie m.in. przez Goleniów i Szczecin; długość drogi w województwie zachodniopomorskim: ok. 169 km. W większości droga posiada już parametry drogi ekspresowej o oznaczenie S3.
• droga krajowa nr 6 – droga o długości ok. 351 km, łącząca Goleniów i Gdynię; łączy zachodniopomorskie z powiatem słupskim (pomorskie); trasa mija Nowogard, Koszalin i Sławno; długość drogi w województwie zachodniopomorskim: ok. 173 km. Wkrótce ruszy budowa drogi ekspresowej S6.
• droga krajowa nr 10 – droga o długości ok. 467 km, łącząca granicę państwa z Niemcami w Lubieszynie i Płońsk, województwo mazowieckie; droga łączy aglomeracje: szczecińską, bydgosko-toruńską oraz warszawską, ma horyzontalny przebieg, łączy województwo zachodniopomorskie z wielkopolskim (powiat wałecki z pilskim); trasa mija Szczecin, Stargard Szczeciński i Wałcz; długość drogi w województwie zachodniopomorskim: ok. 172 km.
• droga krajowa nr 11 – droga o długości ok. 596 km, łącząca Kołobrzeg i Bytom; trasa biegnie z północy na południe województwa, łącząc je z powiatem złotowskim (województwo wielkopolskie); droga mija Koszalin, Bobolice, Szczecinek; długość drogi w województwie zachodniopomorskim: ok. 124 km.
• droga krajowa nr 13 – droga o długości ok. 17 km, łącząca Szczecin z granicą państwa z Niemcami w miejscowości Rosówek; bardzo krótka wewnątrzwojewódzka „krajówka”, łącząca aglomerację szczecińską z Republiką Federalną Niemiec.
• droga krajowa nr 20 – droga o długości ok. 318 km, łącząca Stargard Szczeciński i Gdynię; trasa ta łączy Pomorze Zachodnie z Pomorzem Gdańskim i dalej, pośrednio, z Warmią i Mazurami, przez co stanowi dobry szlak turystyczny; mija Drawsko Pomorskie, Złocieniec, Czaplinek i Szczecinek i wpada do powiatu bytowskiego w województwie pomorskim; długość drogi w województwie zachodniopomorskim: ok. 177 km.
• droga krajowa nr 22 – droga o długości ok. 460 km, łącząca granicę państwa z Niemcami w Kostrzynie nad Odrą (województwo lubuskie) z Elblągiem (województwo warmińsko-mazurskie); droga przebiega przez mały fragment województwa zachodniopomorskiego na jego południkowo-wschodnich krańcach; łączy je z województwem lubuskim (powiat strzelecko-drezdenecki) i wielkopolskim (powiat złotowski); trasa przebiega przez Wałcz i Człopę; długość drogi w województwie zachodniopomorskim: ok. 53 km.
• droga krajowa nr 25 – droga o długości ok. 412 km, łącząca Bobolice z Oleśnicą (województwo dolnośląskie); droga startuje w Bobolicach na południowy-wschód, by już po chwili opuścić granice województwa zachodniopomorskiego i wpaść do powiatu człuchowskiego w województwie pomorskim; długość drogi w województwie zachodniopomorskim: ok. 22 km.
• droga krajowa nr 26 – droga o długości ok. 51 km, łącząca granicę państwa z Niemcami w Krajniku Dolnym z drogą ekspresową S3 w miejscowości Renice koło Myśliborza; 26-ka to krótka, wewnątrzwojewódzka droga krajowa, będąca biegnącym równoleżnikowo łącznikiem pomiędzy Republiką Federalną Niemiec a ekspresową S3-ką.
• droga krajowa nr 31 – droga o długości ok. 138 km łącząca Szczecin i Słubice (granica państwa z Niemcami), województwo lubuskie; trasa relacji północ-południe; przejeżdża m.in. przez Gryfino; z zachodniopomorskiego wpada wprost do powiatu gorzowskiego w województwie lubuskim; długość drogi w województwie zachodniopomorskim: ok. 107 km.
• droga wojewódzka nr 151 – droga o długości ok. 136 km, łącząca Świdwin, województwo zachodniopomorskie, z Gorzowem Wielkopolskim, województwo lubuskie; droga biegnie przez miejscowości Słonowice, Łobez, Węgorzyno, Storkowo, Ińsko, Ciemnik, Sulibórz, Recz, Choszczno, Zamęcin, Lubiana, Płotno, Pełczyce, Barlinek, Kłodawa.
• droga wojewódzka nr 156 – droga o długości ok. 66 km, łącząca Lipiany (województwo zachodniopomorskie) z Kleśnem koło Drezdenka (droga wojewódzka nr 160), województwo lubuskie; droga biegnie przez miejscowości Jedlice, Mostkowo, Dzikowo, Barlinek, Krzynka, Buszów, Strzelce Krajeńskie, Zwierzyn, Stare Kurowo, Łęgowo.
• droga wojewódzka nr 160 – droga o długości ok. 130 km, łącząca Suchań, województwo zachodniopomorskie i Miedzichowo, województwo wielkopolskie; droga biegnie przez miejscowości Piasecznik, Choszczno, Zieleniewo, Bierzwnik, Klasztorne, Dobiegniew, Drezdenko, Radgoszcz, Międzychód, Gorzyń, Łowyń, Lewice.
• droga wojewódzka nr 177 – droga o długości ok. 83 km, łącząca Czaplinek, województwo zachodniopomorskie i Wieleń, województwo wielkopolskie; droga biegnie przez miejscowości Mirosławiec, Marcinkowice, Tuczno, Człopa, Trzebin, Dzierżążno Wielkie.
• droga wojewódzka nr 178 – droga o długości ok. 86 km, łącząca Wałcz, województwo zachodniopomorskie i Oborniki, województwo wielkopolskie; droga biegnie przez miejscowości Chwiram, Gostomia, Niekursko, Trzcianka, Kuźnica Czarnkowska, Czarnków, Śmieszkowo, Huta, Przybychowo, Polajewo, Ludomy, Lipa, Dąbrówka Leśna.
• droga wojewódzka nr 179 – droga o długości ok. 41 km, łącząca Rusinowo (droga krajowa nr 22), województwo zachodniopomorskie i Piłę, województwo wielkopolskie; droga biegnie przez miejscowości Dzikowo, Gostomia, Jarczewo, Szydłowo, Dolaszewo.
• droga wojewódzka nr 201 – droga o długości ok. 30 km, łącząca drogę krajową nr 20 w miejscowości Gwda Mała, województwo zachodniopomorskie i drogę krajową nr 22 w miejscowości Barkowo, województwo pomorskie; droga biegnie przez miejscowości Czarne, Wyczechy, Bernatka, Bińcze.
• droga wojewódzka nr 203 – droga o długości ok. 69 km, łącząca Koszalin i Ustkę, województwo pomorskie; droga biegnie przez miejscowości Skibno, Sucha Koszalińska, Iwęcino, Gleźnowo, Bukowo Morskie, Dąbki, Sulimice, Masłowice, Chudaczewo, Pieńkowo, Postomino, Zaleskie, Duninowo.
• droga wojewódzka nr 206 – droga o długości ok. 61 km, łącząca Koszalin i Miastko, województwo pomorskie; droga biegnie przez miejscowości Kościernica, Nacław, Polanów, Świerzenko.
• droga wojewódzka nr 209 – droga o długości ok. 61 km, łącząca Warszkowo koło Sławna (droga krajowa nr 6), województwo zachodniopomorskie z Bytowem, województwo pomorskie; droga biegnie przez miejscowości Korzybie, Barcino, Suchorze, Kołczygłowy, Borzytuchom.

Przebudowana droga wojewódzka nr 177 na odcinku Sośnica-Mirosławiec. Zdjęcie: ZZDW w Koszalinie.

W województwie zachodniopomorskim funkcjonuje sieć 54 dróg wojewódzkich o łącznej długości niemal 2,1 tys. km i zarządza nimi Zachodniopomorski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Koszalinie.

Lista wszystkich dróg w województwie zachodniopomorskim

Drogowe przejścia graniczne

Przejścia graniczne z Republiką Federalną Niemiec zostały zlikwidowane w dniu 21 grudnia 2007 na mocy układu z Schengen, mogą być jednak czasowo przywracane:

• Rosówek-Rosow – przejście graniczne położone w powiecie polickim, w gminie Kołbaskowo, w miejscowości Rosówek; do przejścia granicznego prowadzi droga krajowa nr 13.
• Świnoujście-Garz – przejście graniczne położone na wyspie Uznam, pomiędzy Świnoujściem i Garz.
• Świnoujście-Ahlbeck – przejście graniczne położone w Świnoujściu, na wyspie Uznam.
• Lubieszyn-Linken – przejście graniczne położone w powiecie polickim, w gminie Dobra, w miejscowości Lubieszyn; do przejścia prowadzi droga krajowa nr 10.
• Osinów Dolny-Hohenwutzen – przejście graniczne położone w powiecie gryfińskim, w gminie Cedynia, w miejscowości Osinów Dolny; do przejścia można dojechać drogą wojewódzką nr 124.
• Gryfino-Mescherin – przejście graniczne małego ruchu granicznego położone w powiecie gryfińskim, w gminie Gryfino, w miejscowości Gryfino; do przejścia granicznego prowadzi droga wojewódzka nr 120.
• Gozdowice-Güstebieser Loose – przejście graniczne(przeprawa promowa) położone w powiecie gryfińskim, w gminie Mieszkowice, nad rzeką Odrą.
• Kołbaskowo-Pomellen – przejście graniczne położone w powiecie polickim, w gminie Kołbaskowo, w miejscowości Kołbaskowo; było jednym z największych drogowych przejść granicznych położonych wzdłuż zachodniej granicy Polski z Niemcami; od 1 maja 2004 r. wraz z usytuowanym na nim Oddziałem Celnym było jedną z wewnętrznych placówek celnych Unii Europejskiej.
• Krajnik Dolny-Schwedt – przejście graniczne położone w powiecie gryfińskim, w gminie Chojna, w miejscowości Krajnik Dolny; do przejścia prowadzi droga krajowa nr 26.

Walory turystyczne regionu

Województwo zachodniopomorskie jest jednym z najatrakcyjniejszych regionów turystycznych w Polsce. Największa koncentracja ośrodków wypoczynkowych występuje na wybrzeżu. Na całej jego długości znajdują się miejscowości mające kąpieliska i piaszczyste plaże (Świnoujście, Międzyzdroje, Darłówek, Dziwnów, Kamień Pomorski, Mrzeżyno, Ustronie Morskie, Dźwirzyno, Pobierowo, Kołobrzeg, Mielno, Darłowo, Jarosławiec, Niechorze). Prócz szerokich i piaszczystych plaż osłoniętych zalesionymi wydmami spotyka się wysokie wybrzeża klifowe z podcinanymi przez fale malowniczymi urwiskami (Trzęsacz z ruinami kościoła gotyckiego na skarpie, Niechorze, Międzyzdroje, Ustronie Morskie, okolice Jarosławca). Obszar wybrzeża urozmaicany jest jeziorami przybrzeżnymi (Jamno, Bukowo, Wicko) oraz szlakami kajakowy na rzekach (Parsęta, Wieprza). Na wyspie Wolin znajduje się Woliński Park Narodowy – cenny ze względów przyrodniczych i krajobrazowych (wybrzeże klifowe, lasy, jeziora polodowcowe, ostoja ptaków wodnych i drapieżnych, między innymi orła bielika).

W południowej części województwa ruch turystyczny skupia się nad licznymi jeziorami otoczonymi dużymi kompleksami leśnymi z dala od zgiełku nadmorskich kurortów. Szczególnie wyróżnia się Pojezierze Drawskie z pagórkowatą rzeźbą terenu. Na jeziorach o urozmaiconej linii brzegowej i rzekach rozwija się turystyka wodna. Głównymi ośrodkami są tu Czaplinek, Szczecinek oraz Biały Bór. Atrakcją krajoznawczą w tym rejonie są także betonowe fortyfikacje Wału Pomorskiego czasów Drugiej Wojny Światowej (między innymi Wałcz, Szczecinek) oraz elektrownia szczytowo-pompowa w Żydowie, wykorzystująca 80-metrową różnicę poziomów wód dwóch sąsiednich jezior. Na zalewie szczecińskim rozwija się turystyka żeglarska. Dzięki występowaniu wód mineralnych (solanki), borowin i leczniczego klimatu status uzdrowiska mają Świnoujście, Międzyzdroje, Kamień Pomorski, Kołobrzeg, Połczyn-Zdrój.

Największym skupiskiem obiektów zabytkowych są Szczecin, Stargard Szczeciński, Chojna, Kamień Pomorski, Darłowo. Za najcenniejszy zabytek uważa się gotycki kościół NMP w Stargardzie Szczecińskim. Specyficzną cechą regionu jest dominująca architektura średniowiecza. Zachowały się liczne kościoły romańskie (Moryń), romańsko-gotyckie (pocysterski w Kołbaczu, katedra w Kamieniu Pomorskim), gotyckie (katedry w Kołobrzegu i Koszalinie, kościół w Szczecinie, Świdwinie, Darłowie, Białogardzie, Gryfinie, Gryficach, Chojnie, Trzebiatowie). Średniowieczne budownictwo świeckie reprezentują fragmenty murów miejskich z bramami i basztami (Stargard Szczeciński, Koszalin, Szczecin, Pyrzyce, Chojna, Gryfice, Trzebiatów), kamienice mieszczańskie (Szczecin, Stargard Szczeciński) i gotyckie ratusze (Szczecin, Chojna, Stargard Szczeciński). W regionie ocalało kilka zamków średniowiecznych, przebudowanych w następnych epokach (Szczecin – najokazalszy, Darłowo, Świdwin). Na wybrzeżu występują także dziewiętnastowieczne latarnie morskie (Świnoujście, Jarosławiec).