Elektroniczny system poboru opłat zamiast bramek na autostradach?

Ministerstwo transportu podjęło w kwietniu decyzję o rozpoczęciu prac nad zastąpieniem manualnego systemu poboru opłat. Nowy system ma być rozwiązaniem na zakorkowane bramki poboru opłat na polskich autostradach. Po krytycznej sytuacji w minione wakacje w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju przyspieszono prace nad wyborem metody płatności. Jak informuje resort przeanalizowano różne dostępne możliwości:

• elektroniczny system poboru opłat z urządzeniem pokładowym (tzw. OBU),


• elektroniczny system poboru opłat przy wykorzystaniu kamer video (tzw. video tolling),


• system winietowy (elektroniczny lub papierowy).

Odchodząca wicepremier Elżbieta Bieńkowska rekomenduje swojemu następcy elektroniczny system poboru opłat za autostrady z urządzeniem pokładowym (tzw. OBU). Nowy system ma umożliwić pobór opłat w sposób bezbramkowy, czyli bez istnienia barier w postaci miejsc poboru opłat powodujących ograniczenia w ruchu. W przypadku spiętrzeń ruchu np. w okresie wakacyjnym ma zaś wyeliminować zatory i sytuacje zagrażające bezpieczeństwu czy zdrowiu uczestników ruchu.

Wśród zalet takiego systemu eksperci z MIiR oraz GDDKiA wymieniają także możliwość wykorzystania istniejącej obecnie infrastruktury drogowej (bramownice funkcjonujące w systemie dla pojazdów ciężkich), jednorodny proces kontroli czy interoperacyjność krajową (możliwość docelowego ujednolicenia systemu płatności na polskich autostradach), a w przyszłości także europejską (kompatybilność z systemami w innych krajach).

ELEKTRONICZNY SYSTEM POBORU OPŁAT Z WYKORZYSTANIEM URZĄDZEŃ POKŁADOWYCH (TZW. OBU) - zalety podkreślane przez minister Bieńkowską:

• Płynność ruchu na sieci autostrad płatnych - brak konieczności ponoszenia kosztów budowy i eksploatacji Miejsc Poboru Opłat (MPO nie są budowane).


• Możliwa interoperacyjność krajowa - uiszczenie opłaty za przejazd autostradami w Polsce za pomocą jednego urządzenia OBU i optymalnie  jednego konta użytkownika, jednej noty obciążeniowej.


• Możliwość wykorzystania istniejącej infrastruktury drogowej np. ew. wykorzystanie bramownic funkcjonujących obecnie w systemie dla pojazdów ciężkich.


• Sprawiedliwe rozliczenie- opłata proporcjonalna do faktycznie przejechanych kilometrów, wszyscy użytkownicy pojazdów lekkich płacą taką samą kwotę za przejazd takim samym odcinkiem autostrady w tym samym czasie.


• Przejrzyste zasady użytkowania systemu -  wszyscy użytkownicy korzystający z sieci dróg płatnych muszą bezwzględnie wyposażyć pojazd w urządzenie pokładowe OBU.


• Wysoki poziom bezpieczeństwa i szczelności systemu - OBU są trudne do sfałszowania.


• Bezpieczny mechanizm generowania transakcji poboru opłat,


• OBU – najbardziej bezawaryjną metodą poboru opłat.


• Jednorodny proces kontroli użytkowników: przy obowiązkowym OBU, system kontrolny jest mniej złożony niż w systemach stosujących więcej niż jedną metodę poboru opłat, niższe koszty czynności kontrolnych niż w przypadku mieszanych systemów poboru opłat (nieobowiązkowe OBU + alternatywna metoda poboru opłat).

Zgodnie z harmonogramem prac nad wyborem nowej metody płatności 19 września kończy się prowadzone przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad badanie ruchu. Dostarczy ono m.in. danych na temat liczby regularnych i okazjonalnych użytkowników autostrad. Dane te mają zasadniczy wpływ na oszacowanie zarówno wpływów z poboru opłat, jak i kosztów budowy, eksploatacji i rozwoju systemu poboru opłat. Wyniki badania znane będą pod koniec września.

Równolegle prowadzone są prace nad rozwiązaniami prawnymi. Do wdrożenia zintegrowanego systemu poboru opłat konieczne będą zmiany ustawowe, tj. zmiana ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz innych ustaw, a także wydanie nowych aktów wykonawczych wdrażających system lub też zmiana istniejących.

– Mimo zmian w rządzie wszystko toczy się zgodnie z planem, a ten zakłada, że do końca września możliwe będzie podjęcie decyzji, gdyż wszelkie analizy zostaną zakończone i podsumowane. W chwili, gdy żegnam się z resortem jestem przekonana, że nowy minister odpowiedzialny za infrastrukturę otrzyma pakiet niezbędnej wiedzy, który pozwoli mu podjąć właściwą decyzję – powiedziała wicepremier Elżbieta Bieńkowska.

Nowe drogi w sieci viaTOLL

Od pierwszego dnia września do systemu viaTOLL przyłączonych zostało ok. 206 km dróg. Opłatami objęto osiem nowych odcinków dróg, w tym dwa odcinki autostrady A1, od węzła Czerniewice do węzła Włocławek Zachód oraz od Świerklan do granicy w Gorzyczkach, odcinek autostrady A4 od węzła Jarosław Zachód do Korczowej. Płatne będą również dwa odcinki drogi ekspresowej S8, od węzła Syców Wschód do węzła Wieluń i od węzła Łask do węzła Rzgów, odcinek od węzła Pabianice Północ do węzła Róża na trasie S14, odcinek od węzła Rzeszów Zachód do węzła Świlcza na trasie S19 oraz na drodze krajowej nr 90 odcinek pomiędzy miejscowościami Jeleń i Baldram z mostem na Wiśle w Kwidzynie.

Drugi etap rozszerzenia planowany jest na 1 października 2014 roku i obejmie około 58 km dróg, w tym wybrane odcinki autostrady A1 oraz A4. Chodzi o odcinki od węzła Włocławek Zachód do węzła Kowal na autostradzie A1 oraz od węzła Dębica Wschód do węzła Rzeszów Północ na A4.

System viaTOLL jest obowiązkowy dla wszystkich pojazdów samochodowych oraz zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony.