Życie jest jedno: Bezpieczeństwo na drogach i kolei w Polsce!

Jak bezpiecznie podróżować koleją i samochodami w Polsce? 4 wskazówki dla podróżujących

Nowe drogi ekspresowe i zmodernizowane linie kolejowe robią wrażenie, ale same inwestycje nie wystarczą. To, jak jedziesz, jak planujesz trasę i jak korzystasz z aplikacji czy systemów pokładowych, dalej ma kluczowe znaczenie. Dobra wiadomość: w Polsce masz coraz więcej narzędzi, które pomagają podróżować mądrzej i spokojniej od aplikacji ostrzegających o niebezpiecznych punktach po rozkłady jazdy na żywo na tablicach na dworcu.

Jeśli chcesz podróżować bezpiecznie:

1. Zawsze dostosuj prędkość do warunków – nawet jeśli jedziesz po nowej S3 czy S1, deszcz, mgła albo gołoledź dalej potrafią zaskoczyć.
2. Korzystaj z aplikacji mobilnych, które ostrzegają o wypadkach i niebezpiecznych miejscach.
3. Planując podróż pociągiem, sprawdzaj informacje o opóźnieniach i zmianach peronów na tablicach i w aplikacjach przewoźnika. To pozwala unikać nerwowych biegów przez dworzec.
4. Na przejazdach kolejowo-drogowych nigdy nie „przeciskaj się” pod zamykającymi się rogatkami, nawet jeśli wydaje Ci się, że „jeszcze zdążysz”, poczekanie kilku minut jest warte więcej niż jakiekolwiek oszczędzone sekundy.

Statystyki wypadków w Polsce powoli się poprawiają, ale nadal mówimy o ponad 20 tysiącach zdarzeń rocznie i blisko dwóch tysiącach ofiar śmiertelnych w transporcie publicznym.

Kto dba o modernizację transportu w Polsce i jakie środki wspomagają wdrażanie inwestycji?

Za nowymi drogami, liniami kolejowymi i dworcami stoi cały łańcuch instytucji – od projektantów po europejskich urzędników.

W przypadku dróg ekspresowych, takich jak S3 od Bałtyku do granicy z Czechami czy budowana S1 do Beskidów, głównym inwestorem jest GDDKiA, a za pozyskanie i rozliczenie unijnego wsparcia odpowiada m.in. Centrum Unijnych Projektów Transportowych (CUPT).

To właśnie dzięki temu strumieniowi środków możesz dziś pojechać nową trasą na urlop, zamiast stać w korku na drodze krajowej sprzed kilku dekad. Istotną rolę odgrywa program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 - FEnIKS, czyli największy krajowy program inwestycyjny w UE. Finansuje on m.in. drogi w sieci TEN-T, transport miejski, kolej, a także inwestycje poprawiające bezpieczeństwo ruchu.

Obok FEnIKS działa europejski Instrument „Łącząc Europę” (CEF), który wspiera korytarze o znaczeniu międzynarodowym – w 2024 r. Polska dostała z tego źródła prawie 2 mld zł na projekty drogowe, kolejowe i portowe.

Nowoczesne dworce i torowiska z systemami ERTMS – jak to wpływa na bezpieczeństwo podróżowania?

Gdy wchodzisz na nowy dworzec, np. w Lublinie, Olsztynie czy we Włocławku, od razu widać różnicę: dobra widoczność, czytelne oznakowanie, windy, bezkolizyjne przejścia i systemy informacji pasażerskiej na ekranach. To nie tylko kwestia estetyki, ale też realnego bezpieczeństwa – łatwiej znaleźć wyjście, szybciej zareagować w sytuacji awaryjnej i uniknąć niebezpiecznych zachowań na torach.

Na liniach kolejowych pojawiają się systemy cyfrowej łączności GSM-R i europejski system sterowania pociągami ETCS, które razem tworzą ERTMS. Dzięki nim maszynista dostaje na bieżąco informacje o dopuszczalnej prędkości i sytuacji na szlaku, a system automatycznie zareaguje, jeśli pociąg przekroczy bezpieczne parametry.

Czy wiesz, że...? Coraz ważniejsze stają się inwestycje o charakterze dual-use. To infrastruktura podwójnego przeznaczenia – drogi, mosty, linie kolejowe, porty czy lotniska, które na co dzień obsługują zwykły ruch pasażerski i towarowy, a w razie kryzysu mogą służyć wojsku lub ewakuacji ludności.

Dzięki inwestycjom zrealizowanym w ramach programu FEnIKS realizowane są nie tylko wielkie trasy autostradowe czy węzły kolejowe, ale też zakupy nowych, niskoemisyjnych autobusów miejskich i trolejbusów, które poprawiają bezpieczeństwo i komfort podróży w polskich miastach.

To ważne! ERTMS (European Rail Traffic Management System) to europejski system zarządzania ruchem kolejowym, który łączy sygnalizację kabinową, automatyczną kontrolę prędkości i cyfrową łączność

Jakie programy rządowe wspierają modernizację i poprawę bezpieczeństwa transportu publicznego?

Poprawa bezpieczeństwa na drogach i kolei nie dzieje się „przy okazji” innych inwestycji. Wpisuje się w europejską Wizję Zero, czyli długoterminowy cel, aby liczba ofiar śmiertelnych i ciężko rannych w wypadkach spadła do zera.

Na kolei jednym z kluczowych projektów edukacyjnych jest program Kolejowe ABC, realizowany już w trzeciej edycji. Uczy on dzieci i młodzież, jak bezpiecznie zachowywać się na peronach, przejazdach i w pociągach, a jego twarzą jest Rogatek – maskotka, której dzieci słuchają chętniej niż kolejnego „poważnego” spotu.

Program otrzymał ponad 62 mln zł dofinansowania z Funduszy Europejskich, a Urząd Transportu Kolejowego prowadzi zajęcia w szkołach i przedszkolach w całym kraju.

Podsumowując, Fundusze Europejskie, w tym Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 - FEnIKS oraz Instrument „Łącząc Europę” (CEF), są spoiwem łączącym te działania od budowy nowych odcinków S-ekspresówek, przez modernizację linii kolejowych i wdrożenie ERTMS, po edukację najmłodszych i projekty infrastruktury typu dual-use.