Rząd przedstawia rozwiązania które mają usprawnić budowę dróg

- Przez ostatnie lata mówiliśmy, że w Polsce buduje się zbyt wolno i zbyt drogo. Wskazywaliśmy też na niedostateczne finansowanie inwestycji zapisanych w przyjętym przez poprzedni rząd programie budowy dróg. Dziś przedstawiamy pakiet rozwiązań, które doprowadzą do usprawnienia procesu budowy dróg i obniżenia jego kosztów, co pozwoli nam na realizację wszystkich inwestycji zapisanych w programie – powiedział minister infrastruktury i budownictwa Andrzej Adamczyk.

W celu zapewnienia realizacji programu, na początku 2016 r. podjęto inicjatywę, której celem była optymalizacja procesu realizacji inwestycji drogowych ujętych w Programie Budowy Dróg Krajowych na lata 2014–2023, zarówno w kontekście prawnym i technologicznym, jak również finansowym. Zamysłem Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa było wykorzystanie doświadczeń, a także potencjału polskiej branży drogowej, które wsparłyby Ministerstwo swoją wiedzą i wieloletnim doświadczeniem, w celu poprawienia jakości procesów składających się na realizację planu budowy dróg.

Powołane zostały grupy robocze, których zadaniem było wypracowanie propozycji rozwiązań w zakresie prawa, zamówień publicznych oraz kwestii technicznych i finansowych, mogących bezpośrednio przełożyć się na zoptymalizowanie całego procesu inwestycyjnego. Utworzono 5 grup roboczych: ds. prawa ogólnego, ds. zamówień publicznych, ds. forum kontraktowego, ds. techniki/technologii i ds. finansowania infrastruktury. Każda z nich została zobowiązana do wypracowania propozycji rozwiązań służących optymalizacji procesu budowy dróg.

Jak główny problem wskazano nadmierne wymagania środowiskowe wynikające z wyboru wariantu najkorzystniejszego środowiskowo, które są bardzo kosztowne. Okazuje się, że w realizacji 99 kontraktów (w latach 2007 - 2013) o wartości 59 mld zł aż 5,5 mld zł stanowiły wydatki na ochronę środowiska. Urządzenia ochrony środowiska to 9,63% wartości kontraktów w tym wydatki na ekrany akustyczne - ok. 5% wartości kontraktów. W związku z tym zarekomendowano oddzielenie finansowania obiektów i urządzeń niezbędnych do prowadzenia ruchu drogowego od finansowania obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska oraz konieczność rewizji i powtórnej analizy nadmiernie rygorystycznych zapisów decyzji środowiskowych (DŚU) w zakresie:

• nadmiernej szczegółowości decyzji DŚU w kwestii rozwiązań technicznych obiektów inżynierskich (efekt: wyeliminowanie ograniczonego wyboru rozwiązań technicznych i technologicznych),
• nakładania przez organy DŚU wykonania obszernego zakresu monitoringów i analiz pooperacyjnych oraz dodatkowych urządzeń ochrony środowiska ponad te proponowane w raporcie ooś, (efekt: istotne obniżenie kosztów inwestycji);

Zwrócono również uwagę na przewymiarowane obiekty inżynierskie w ramach prowadzonych inwestycji drogowych. Zalecono m.in. opracowanie katalogu typowych rozwiązań obiektów inżynierskich: mosty, wiadukty, kładki, przepusty, itp. Ponadto:

• ­zmniejszenie minimalnej szerokość pasa dzielącego dróg dwujezdniowych;
• bilansowanie robót ziemnych;
• zwiększenie wykorzystywania lokalnych zasobów kruszyw;
• zwiększenie wykorzystania materiałów z recyklingu;
• zmniejszenie terminów gwarancji na roboty budowlane;
• opracowanie katalogu typowych rozwiązań konstrukcji mostowych;
• wykorzystanie wag preselekcyjnych do dyscyplinowania przewoźników poruszających się po drogach pojazdami przeciążonymi;
• zwiększenie transferu rozwiązań innowacyjnych.

Ponadto zaproponowano zmiany Prawa zamówień publicznych, m.in.:

• określono przesłanki wykluczenia wykonawcy
• zmniejszono obciążenia formalne dla wykonawców w zamówieniach o niskiej wartości
• rozluźniono wymogi w zakresie wskazywania nazw podwykonawców
• zmodyfikowano przepisy przejściowe

Z kolei w zakresie działań finansowych szczególną uwagę zwrócono na:

• Wykorzystanie modelu drogowej spółki specjalnego przeznaczenia w realizacji inwestycji drogowych
• Analizę możliwości realizacji projektów z udziałem środków w ramach tzw. Planu Junkera (Plan Inwestycyjny dla Europy przygotowany przez Komisję Europejską i Europejski Bank Inwestycyjny. Zakłada pobudzenie inwestycji w gospodarce europejskiej w dwóch obszarach – szeroko rozumianej infrastrukturze i sektorze małych i średnich przedsiębiorstw).
• Analizę możliwości zaangażowania partnerów prywatnych w realizację inwestycji drogowych
• Rozszerzanie sieci dróg podlegającej opłacie elektronicznej od pojazdów ciężkich (viaTOLL)
• Zmianę struktury stawek opłat w systemie viaTOLL
• Rozwój źródeł finansowania Krajowego Funduszu Drogowego, w tym opłaty paliwowej

Rekomendowano również powołanie Rady Ekspertów działającej przy MIB, obejmującej przedstawicieli zamawiającego i wykonawców oraz związków zawodowych. W zakres kompetencji Rady Ekspertów wejdą: wypracowanie „wzorcowej” umowy na realizację zamówienia, wytycznych dotyczących sporządzania opisów przedmiotu zamówienia, wytycznych dotyczących prowadzenia postępowań przetargowych. Rada Ekspertów zostanie powołana zarządzeniem Ministra Infrastruktury i Budownictwa, w którym zostanie określony sposób wyboru składu, cel i forma procedowania.

W efekcie mają pojawić się następujące oszczędności:

• Przewidywane oszczędności w realizacji zadań inwestycyjnych w wyniku rozstrzygnięcia postępowań przetargowych oraz wprowadzonych zmian - ok. 20% (29 mld zł)
• Przewidywane dodatkowe finansowanie obiektów środowiskowych – ok. 10% (15 mld zł)
• Zwiększenie wpływów z opłaty elektronicznej – od 2 do 5 mld zł w ciągu 10 lat
• Zwiększenie wpływów z opłaty paliwowej – od 20 do 40 mld zł w ciągu 10 lat
• Dodatkowe finansowanie ze źródeł prywatnych i Planu Junckera