Autostrada A4

Spis treści:

Autostrada A4 - przebieg, trasa międzynarodowa, aktualne utrudnienia

Rozbudowa autostrady A4 - odcinki, terminy

Rozbudowa A4 Krzyzowa - Legnica

Budowa lub rozbudowa A4 Legnica - Wrocław

Rozbudowa A4 Katowice - granica z woj. opolskim

Rozbudowa A4 Katowice - Kraków

Rozbudowa A4 - południowej obwodnicy Krakowa

Odcinki autostrady A4 w użytkowaniu

Opłaty na autostradzie A4

Autostrada A4 - przebieg, trasa międzynarodowa, utrudnienia

Autostrada A4 jest jedną z najważniejszych dróg w kraju, ale też częścią ważnych europejskich korytarzy transportowych. W docelowym układzie dróg szybkiego ruchu jest głównym kręgosłupem drogowym na południu Polski.

Na Dolnym Śląsku, w okolicy Bolesławca, A4-ka łączy się z autostradą A18 prowadzącą do granicy z Niemcami w Olszynie i dalej do Berlina. W okolicach Legnicy łączy się z drogą ekspresową S3, która biegnie od czeskiej granicy do Szczecina. Dalej na węźle Wrocław Południe krzyżuje się z autostradą A8, Autostradową Obwodnicą Wrocławia, i poprzez nią komunikuje się z drogą ekspresową S8 w kierunku Łodzi i Warszawy i drogą S5 w kierunku Poznania i Bydgoszczy.

Na Górnym Śląsku, w Gliwicach, krzyżuje się z autostradą A1, która biegnie w kierunku Gdańska oraz granicy z Czechami i dalej z Drogową Trasą Średnicową, rozprowadzającą ruch w aglomeracji górnośląskiej. Na węźle Mysłowice łączy się z drogą ekspresową S1, która wiedzie do Cieszyna na południu i Pyrzowic na północy. W okolicach Krakowa autostrada A4 łączy się z drogą ekspresową S7, która biegnie w kierunku Warszawy, Gdańska i Zakopanego. W okolicach Rzeszowa łączy się z drogą ekspresową S19, umożliwiając połączenie z Lublinem.

W skali międzynarodowej autostrada A4 jest odcinkiem drogi E40 oraz E462 na odcinku Mysłowice-Balice. Leży w Trzecim Transeuropejskim Korytarzu Transportowym, który zaczyna się w Calais we Francji biegnie przez Brukselę, Kolonię, Drezno, południową Polskę, Lwów i Kijów aż do Kazachstanu.

Aktualne utrudnienia na autostradzie A4 

Korki na autostradzie A4 Wrocław - Legnica, obwodnicy Krakowa tworzą się niemal codziennie. Zdjęcia: conadrogach.pl

Rozbudowa autostrady A4 - odcinki, terminy

Obecnie autostrada A4 ma niewystarczający przekrój względem ruchu jaki przenosi. Od lat drogowcy przymierzają się do rozbudowy całej trasy w woj. dolnośląskim, opolskim, śląskim i małopolskim. Resort infrastruktury zapowiedział, że rozbudowa obejmie odcinki:

• A4 Legnica - Krzyżowa
• A4 Legnica - Wrocław
• A4 Wrocław - granica z woj. śląskim
• A4 Gliwice - granica z woj. opolskim
• A4 Katowice - Kraków
• A4 Kraków - Tarnów

Rozbudowa A4 Krzyżowa - Legnica

Obecnie opracowywany jest projekt poszerzenia A4-ki o dodatkowe pasy ruchu na odicnku od Krzyżowej do Legnicy.

Wiadomo co z rozbudową dolnośląskiej autostrady A4

Budowa lub rozbudowa A4 Legnica - Wrocław

Dla sąsiedniego fragmentu A4 Legnica - Wrocław prace planistyczne przeciągają się. GDDKIA nie podjęła jeszcze ostatecznej decyzji czy trasa zostanie wybudowana na południe od Wrocławia w nowym sladzie czy będzie rozbudowana w obecnym korytarzu. 

GDDKIA zdecydowała, A4 Wrocław – Legnica będzie rozbudowana w obecnym śladzie

Wąska i niebezpieczna autostrada A4 Wrocław - Legnica - Krzyżowa czeka na inwestycje. ZDjęcia: GDDKIA

Rozbudowa A4 Katowice - granica z woj. opolskim

Z końcem października 2023 r. resort infrastruktury zatwierdził plan inwestycji dla rozbudowy trasy A4 na około 60 km fragmencie od Katowic do granicy z woj. opolskim.

Wstępne harmonogramy zakładają, że ogłoszenie postępowania przetargowego na przygotowanie dokumentacji studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowego powinno nastąpić na początku 2024 roku. Zakończenie etapu przygotowawczego przewidziano do 2028 roku. Realizację inwestycji zaplanowano w systemie Projektu i Buduj na lata 2031-2033.

Rozbudowa autostrady A4 ma zielone światło z resortu infrastruktury

Autostrada A4, węzeł Ruda Śląska. Zdjęcia: GDDKIA

Rozbudowa A4 Katowice - Kraków 

W 2027 roku kończy się koncesja spółki Stalexport Autostrada Małopolska na eksploatację i utrzymanie 61 kilometrowego odcinka autostrady A4 Katowice – Kraków. Według deklaracji resortu infrastruktury, gdy autostrada A4 przejdzie w ręce państwa, będzie bezpłatna i zostanie rozbudowana o nowe pasy ruchu. Na początku października 2023 r. Minister Infrastruktury Andrzej Adamczyk podpisał Programy Inwestycji, pozwalające na sfinansowanie prac na odcinku A4 pomiędzy węzłami Katowice Murckowska i Balice (Kraków). W najbliższej perspektywie drogowcy mają ogłosić przetarg na opracowanie dokumentacji niezbędnej do przebudowy i rozbudowy tego odcinka. 

W 2027 r. wygasa koncesja na A4 Katowice – Kraków. W planach poszerzenie autostrady i brak opłat

Rozbudowa autostrady A4 Katowice – Kraków prowadzona będzie w podziale na dwa odcinki:

• węzeł Murckowska (Katowice) – węzeł Byczyna
• węzeł Byczyna – węzeł Balice I.
  
  

Rozbudowa A4 - południowej obwodnicy Krakowa

W październiku 2022 r. firma projektowa rozpoczeła opracowanie dokumentacji projektowej dla poszerzenia Południowej Autostradowej Obwodnicy Krakowa. Prace obejmą odcinek autostrady A4 od węzła Balice do ul. Kąpielowej w Krakowie. Rozważane są różne warianty realizacji zadania, w efekcie którego A4-ka ma mieć po trzy pasy w każdą stronę. Na trzypasową autostradę kierowcy poczekają co najmniej kilka lat, bo samo projektowanie potrwa cztery lata.

Cztery lata zajmie projektowanie rozbudowy A4 Autostradowej Obwodnicy Krakowa

Autostrada A4 na obwodnicy Krakowa. Zdjęcia: GDDKIA

GDDKIA ma ważną decyzję dla inwestycji na połączeniu autostrady A4 i Zakopianki

W listopadzie padły obietnice dotyczące rozbudowy autostrady A4 na odcinku od Krakowa do Tarnowa. Autostrada na odcinku 75 kilometrów zostanie poszerzona o trzeci pas ruchu. Przetarg na zaprojektowanie rozbudowy autostrady A4 Kraków – Tarnów GDDKIA chce ogłosić w przyszłym roku. Dopiero po pracach projektowych będzie mogła ruszyć budowa.

GDDKIA: Przetarg na rozbudowę A4 Kraków – Tarnów w przyszłym roku

Odcinki autostrady A4 w użytkowaniu

Historia autostrady A4 jest długa i skomplikowana. Zaczyna się w latach 30 ubiegłego wieku. Wtedy to powstały łącznie 103 km ówczesnej Reichsautobahn łączącej Berlin z Bytomiem. Przez długie lata powojennej Polski autostrada A4 świeciła praktycznie pustkami. Dopiero rozwój motoryzacyjny kraju, związany rzecz jasna z rodzimą produkcją samochodów osobowych, włączył ją na trwałe do komunikacyjnej architektury drogowej.

Pod koniec lat 80-tych zakończono rozpoczętą jeszcze przez Niemców budowę odcinka między Owczarami i Nogawczycami. Powstało wtedy 16 km dwujezdniowej drogi na zachód od węzła Prądy.

Wielka przebudowa autostrady A4

W latach 90-tych wykorzystanie autostrady A4 było już tak znaczne, że droga zaczęła się sypać. Wykonana z płyt betonowych na przedwojennej przecież technologii zyskała wśród kierowców miano „najdłuższych schodów nowoczesnej Europy”. Stan bliski katastrofy budowlanej doprowadził w 2002 roku do generalnego remontu tej drogi.

Prace przeprowadzono na odcinku pomiędzy Krzywą a Wrocławiem. Zakończyły się w 2006 roku. Niestety, powstała droga wciąż nie spełnia standardów nowoczesnej autostrady. Na większości jej przebiegu nie ma pasa awaryjnego, brak ogrodzeń, parkingów, zjazdy na węzłach łączą się bezpośrednio z głównymi drogami, często lokalnymi, o marginalnym znaczeniu. W efekcie, powstała droga jest niebezpieczna, a każdy na niej wypadek paraliżuje niemal cały region. Remont drogi przeprowadzono po śladzie drogi wybudowanej przez Niemców. Brakło czasu i funduszy na budowę prawdziwej autostrady. W 2018 roku pojawiły się szanse na jej gruntowną rozbudowę lub budowę autostrady w nowym śladzie z Wrocławia do Legnicy lub do Krzyżowej. Obecnie opracowywane są projekty przebiegu nowej autostrady A4 i  drogi ekspresowej S5.

Wiadomo co z rozbudową dolnośląskiej autostrady A4

Autostrada A4 Legnica - Wrocław. Korki to codzienność. Zdjęcia: conadrogach.pl 

W latach 80 powstały pierwsze odcinki autostrady A4 między Katowicami i Krakowem. W latach 1984 – 86 oddano do użytku drogę na odcinku Jaworzno – Chrzanów – Balice. Na początku lat 90 powstał fragmenty 19 km autostrady między Mysłowicami i Jaworznem. W 1996 roku przedłużono drogę do Katowic, do węzła Murckowska, następnie Francuska, a trzy lata później do węzła Mikołowska. Kolejny fragment autostrady do Chorzowa  oddano w 2001 r., a na następne kierowcy czekali długie cztery lata.

Autostrada A4 Katowice - Kraków. Zdjęcia: Stalexport Autostrada Małopolska SA

W 1993 roku powstały pierwsze fragmenty obwodnicy Krakowa – wtedy to oddano do użytku 4 km autostrady na odcinku między węzłami Tyniec i Sidzina. Dwa lata później zakończono budowę niemal 6 km autostrady do ul. Kąpielowej, z węzłem Zakopiańskim. Budowę obwodnicy zakończono dopiero w 2003 roku, kiedy oddano ostatni fragment drogi do węzła Kraków-Wielicka.

Bardzo ważnym okresem dla autostrady A4 były lata 2000 – 2001. Wtedy oddano 125-kilometrowy, gigantyczny jak na ówczesne realia, odcinek nowoczesnej autostrady między Bielanami Wrocławskimi i Nogawczycami. Na drodze brakowało wprawdzie MOPów, stacji benzynowych, ale była równa jak stół i całkowicie bezpłatna. Do pełni szczęścia brakowało jedynie połączenia z Chorzowem. Najpierw, w 2003 roku oddano 18 km drogi do Kleszczowa, a dwa lata później kluczowy, ale z uwagi na położenie, najtrudniejszy, 16-kilometrowy fragment z ogromnym węzłem drogowym Gliwice Sośnica, gdzie dzisiaj autostrada A4 krzyżuje się z autostradą A1 i drogą krajową nr 44. Połączenie Gliwic z Kleszczowem było ostatnim etapem tej inwestycji i nastąpiło w 2005 roku.

Autostrada A4 Wrocław - Katowice. Zdjęcia: GDDKiA

W roku 2009 rozbudowano autostradę A4 o kolejne, imponujące 70 km. Na wschód od Krakowa oddano odcinek do Szarowa o długości 20 km. Najważniejszym jednak, bo symbolicznym, było wpięcie autostrady A4 w system nowoczesnych autostrad europejskich poprzez oddanie od użytku 50 km drogi od Jędrzychowic do Krzyżowej. Wówczas polska autostrada A4 połączyła się z niemiecką autostradą A4. 

Budowa dalszego ciągu autostrady A4 na wschód od Krakowa miała zakończyć się jeszcze przed rozpoczęciem mistrzostw Euro 2012. Powódź, protesty podkarpackich samorządowców, prace archeologiczne, rozwiązanie kwestii ujęcia wody dla Łańcuta i pokonanie przeszkód związanych z ochroną żab to tylko niektóre problemy, jakie opóźniły budowę drogi na Podkarpaciu. Z czasem pojawiły się jeszcze większe trudności - problemy z wykonawcami.  Wypowiedziane zostały zawarte umowy, konieczne były nowe przetargi. W ostatnich latach to właśnie województwo podkarpackie było największym placem budowy autostrady A4. W wrześniu 2012 roku oddano obwodnice Rzeszowa na odcinku między węzłami Północ i Wschód o długości 7 km. Odcinek od Szarowa do Tarnowa o długości 57 km był oddawany w dwóch etapach – w listopadzie 2012 roku oddano gotową autostradę od Szarowa do Bochni a dalej, do Tarnowa, tylko jezdnię północną, a w maju 2013 roku jezdnię południową. W tym samym roku zakończono także budowę autostrady od Jarosława do Korczowej o łącznej długości 47 km, dalszy ciąg obwodnicy Rzeszowa do węzła Zachód oraz 33-kilometrowy fragment między Dębicą a Rzeszowem. Ostatnim z oddanych do użytku odcinków był gotowy w październiku 2014 roku 35-kilometrowy fragment z Tarnowa do Dębicy.

Ostatnim, wieńczącym budowę autostrady A4, był fragment Rzeszów - Jarosław. Ten 41-kilometrowy odcinek udostępniono kierowcom w lipcu 2016 r.  W ten sposób zakończyła się realizacja budowy najdłuższej autostrady w Polsce. 

Autostrada A4 komunikuje ostatecznie tereny południowej Polski, zapewniając bezpieczeństwo komunikacyjne i wysoki komfort jazdy dla dalekobieżnego i międzynarodowego ruchu drogowego. Autostrada A4 ponadto przejmuje znaczną cześć ruchu z drogi krajowej nr 4 oraz ruchu tranzytowego przez Rzeszów, Łańcut i Przeworsk, którego skalę szacuje się na 30 tys. samochodów na dobę. A4 jest najważniejszą drogą, symbolicznie łączącą zachód Europy ze wschodem. 

A4 Rzeszów - Jarosław w galerii zdjęć. Fot.: GDDKiA

Opłaty na autostradzie A4

Autostrada A4 jest drogą płatną. Na odcinku od granicy z Niemcami do Szarowa obowiązuje elektroniczny pobór opłat dla samochodów ciężarowych. Samochody osobowe od lipca 2023 roku objęte są opłatami jedynie na koncesyjnym odcinku A4 od Katowic do Krakowa.

Ile kosztuje obecnie przejazd autostradą A4? Gdzie płatne odcinki autostrady A4

Koncesyjny odcinek A4 Katowice - Kraków

Zgodnie z programem płatnych autostrad w Polsce przyjętym przez nieistniejącą już Agencję Budowy i Eksploatacji Autostrad, koszty modernizacji A4 mieli w ostatecznym rozrachunku wziąć na siebie jej użytkownicy, a do kierowania inwestycją wyznaczony miał zostać podmiot prywatny – Koncesjonariusz. W roku 1995 roku, w wyniku postępowania przetargowego na koncesjonariusza wybrano Stalexport Autostrada Małopolska S.A. W latach 1996 – 97 droga została częściowo wyremontowana i dostosowana do pobierania opłat. Kolejny remont na tym odcinku, związany głównie z wymianą nawierzchni, przeprowadzono 10 lat później. W 2027 roku zgodnie z zapisami Umowy Koncesyjnej ten odcinek autostrady A4 wróci pod zarząd Skarbu Państwa.

Państwowy odcinek A4 Wrocław - Gliwice

Pozostałe odcinki autostrady A4 na trasie Wrocław (węzeł Bielany Wrocławskie) – Gliwice (węzeł Sośnica) są pod zarządem Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Od lipca 2023 r. zniesiono opłaty dla pojazdów o masie poniżej 3,5 tony.